رمزگانِ رنگ و چرخش معنایی آن در ادبیّات معاصر (با نگاهی تطبیقی به شعر امروز ایران و عراق)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه

2 ادبیات عربی- دانشگاه رازی

چکیده

تحوّل بنیادین در کاربردِ معمولِ رنگ­ها و چرخشِ معناییِ آن­ها بر گُستره­یِ شعر امروز، ظرفیّت­هایِ زبانی موجود در تولید متن خلاّقانه را در نزد شاعران نشان می­دهد. در این دگردیسی، برخی از شاعران معاصر ایران و عراق، به موجبِ تجاربِ شخصیِ همگون و نیز قرابت­هایِ خاصّ فکری، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، با دست­اندازی­هایِ مشابه و تصرّفاتِ همسان در شیوه­هایِ هنجارین برخورد با رنگ­ها، باورهای محتوم مخاطبان را پس می­زنند و به هر مفهومی؛ حتّی مفاهیم ذهنی و  انتزاعی -که فاقد جلوه­ی عینی هستند-، رنگ می­بخشند؛ تا بدین وسیله، دریافت­های پیش­داده را دگرگون نمایند و پیش­فرض­های متعارف را با چالش مواجه سازنند. نکته­ی حائز اهمیّت در این زمینه آن است، هرگونه تغییری که از جانبِ این شاعران در کاربردِ عادیِ رنگ­ها ایجاد شده، هرگاه­که هدف­مند بوده و با پشتوانه­ی معنایی خاصّی تحقّق پذیرفته، به تقویت زیبایی حوزه­ی تصویری شعر منجر گشته است؛ با این حال، چینش بی­هدف واژگان در قالب ترکیبات نامفهومی که یک طرفِ آن­ها را رنگ­ها تشکیل می­دهد و جابه­جایی ساده­ و بی­دردسرِ یک رنگ به جای رنگ دیگر، نه تنها نوآوری تلقی نمی­شود، بلکه به تضعیف زیبایی در شعر انجامیده است.در این پژوهش برآن هستیم تا با نگاهی تطبیقی به کارکردهای مجازی رنگ­ها­ در سروده­های شاعران معاصر ایران و عراق، به این پرسش پاسخ دهیم که مهمترین دستمایه­هایی که در سروده­های شاعران این دو سرزمین، با ایجاد شبکه­ی تصویری جدید، رابطه­ی معمول میان نشانه و مصداق را به شکل مشترک درهم ریخته و در عرصه­ی معنایی زبان، تنش ایجاد نموده،کدامند؟یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که مفاهیمی همچون «سعادت»، «خواب و رؤیا»، «خنده»، «شب و روز»، «سایه»، «عطر»، «نبض»، «اتّفاق یا حادثه» و ... از جمله واژگانی هستند که در ترکیب­پذیری با گونه­های مختلف رنگ، سازه­های نوینی را در حوزه­ی معنایی زبان سروده­های شاعران معاصر ایران و عراق پدید آورده­اند.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Color coded and it,s meaning Rotate in Contemporary Literature

نویسندگان [English]

  • reza kiani 1
  • ALI SALIMI 2
1 techer
2 RAZI UNIVERSITY OF
چکیده [English]

Color coded and it,s meaning Rotate in Contemporary Literature
based on Adaptive attitude in contemporary poetry of Iran and Iraq
Dr.Reza kiani, lecturer of Arabic Language and Literature in Razi University and University of educators.
The findings show that concepts such as happiness, sleep and dreaming, laughing, day and night, shade, fragrance, Pulse, place, or event, and such words are combined with the flexibility of different colors, structures In a new semantic field of language poems by contemporary poets of Iran and Iraq have created.
Dr. Ali Salimi Assitannt professor , departmeant of Arabic Language and Literature in Razi University.
And true to form joint disorganized and semantic aspects of language to create tension, what?
Fundamental change in the normal application of paints and rotating the poem's meaning, language capabilities in producing creative texts with the poets. Showsabstract visual effects are lacking, give color, thereby, get famous, and transformed the traditional assumptions are challenged.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: (Comparative Literature
  • Color
  • meaning Rotate
  • contemporary poetry of Iran and Iraq)

مراجع

  1. منابع و مآخذ:
  2. - احمدی، بابک ( 1382ه.ش ) «ساختار و تأویل متن»، تهران: مرکز.
  3. - اخوان‌ثالث، مهدی (1344هـ.ش) «از این اوستا»، تهران: انتشارات مروارید، چاپ اوّل.
  4. - ................. (1375هـ.ش) «آخر شاهنامه»، تهران: انتشارات مروارید، چاپ سیزدهم.
  5. - ادونیس (علی احمد سعید) (1391هـ.ش) «پیش‌درآمدی بر شعر عربی»، ترجمه‌ی کاظم برگ‌نیسی، تهران: نشر نی.
  6. - امین‌پور، قیصر (1389هـ.ش) «مجموعه‌ی کامل اشعار قیصر امین‌پور»، تهران: مروارید، چاپ چهارم.
  7. - البیاتی، عبدالوهاب (1995م) «الأعمال الشعریة»، المجلد الأوّل والثانی، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
  8. - پورنامداریان، تقی (1357هـ.ش) «سفر در مه: تأمّلی در شعر احمد شاملو»، تهران: انتشارات آبان، چاپ اوّل.
  9. - الحیدری، بلند (1993م) «الاعمال الکاملة»، القاهرة: دار سعاد الصباح.
  10. - خسروی شکیب، محمد و قاسم صحرائی (1388هـ.ش) «اشتراکات ساختاری در شعر نیما و چند شاعر معاصر»، فصل‌نامه‌ی علمی- پژوهشی پژوهش زبان و ادبیّات فارسی، شماره‌ی سیزدهم، صص184-163.
  11. - دهقانیان، جواد و زینب مریدی (1391هـ.ش) «بررسی مفهوم مرگ و زندگی در رُمان سووشون بر پایه‌ی نشانه‌شناسی رنگ سیاه»، نشریه‌ی ادبیّات معاصر، پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوم، شماره‌ی اوّل، صص88-65.
  12. - رید، هربرت (1378هـ.ش) «معنی هنر»، ترجمه‌ی نجف دریا بندری، تهران: نشر خوارزمی.
  13. - ساکن، علی (1387 هـ.ش) «پژواک پای آب: شرح صدای پای آب سهراب سپهری»، کاشان: نشر مرسل، چاپ دوم.
  14. - سپهری، سهراب (1389) «هشت کتاب»، تهران: نشر مبین اندیشه، چاپ اوّل.
  15. - سرور یعـقوبی، علی (1388ه.ش) «تأثیرپذیری شاعران معاصر از شعر کهن از دید تصویرسازی»، پژوهش‌نامه‌ی فرهنگ و ادب، سال پنجم، شماره‌ی 8، صص297-287.
  16. - سلیمی، علی و رضا کیانی (2012م) «اللون بینَ الرومانسیة والواقعیّة: دراسة فی شعر سهراب سبهری وسعدی یوسف»، مجلّة الجمعیّة العلمیّة الإیرانیة للغة العربیة وآدابها، فصلیّة محکمة، العدد23، صص20-1.
  17. - سیّدحسینی، رضا (1376هـ.ش) «مکتب‌های ادبی»، جلد دوم، تهران: نشر نگاه، چاپ 11.
  18. - سیفی، طیبه و کبری مرادی (1391ه.ش) «بررسی تطبیقی بسامد رنگ در اشعار نیما یوشیج و بدر شاکر سیّاب»، نشریه‌ی ادب عربی، شماره‌ی3، سال4، صص305-273.
  19. - شریفیان، مهدی (1390هـ.ش) «به رنگ معما: میراث صوفیانه شعر معاصر ایران»، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا، چاپ اوّل.
  20. - شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1368هـ.ش) «صوّر خیال در شعر فارسی»، تهران: نشر آگاه
  21. - شمیسا، سیروس (1370هـ.ش) «نگاهی به سپهری»، تهران: انتشارات مروارید.
  22. - صدیقی، مصطفی (1384هـ.ش) «جستجوی خوش خاکستری: خوانش رنگ در شعر نو»، تهران: نشر روشن مهر، چاپ اوّل.
  23. - طاهری، حمید و مریم رحمانی (1390هـ.ش) «تصویر شعر سپید»، نشریه‌ی ادبیّات پارسی معاصر، پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اوّل، شماره‌ی دوم، صص88-57.
  24. - عباس، احسان (1388هـ.ش) «فن الشعر»، ترجمه‌ی سیّد حسن حسینی، تهران: نشر سروش (انتشارات صدا و سیما)
  25. - علی‌زاده، ناصر و عبّاس باقی‌نژاد (1389هـ.ش) «شهــود، نماد و شعر سهراب سپهری»، بوستان ادب (مجلّه‌ی علوم اجتماعی و انسانی سابق)، دوره‌ی دوم، شماره‌ی سوم، پیاپی 1/59، صص221-201.
  26. - فتوحی رود معجنی، محمود (1389هـ.ش) «بلاغت تصویر»، تهران: سخن، چاپ دوّم.
  27. - ........................ (1391هـ.ش) «سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها»، تهران: انتشارات سخن، چاپ اوّل.
  28. - مظفری، علیرضا (1381هـ.ش) «خیل خیال: بحثی پیرامون زیباشناسی صور خیال شعر حافظ»، ناشر: دانشگاه ارومیه، چاپ اوّل.
  29. - میرجعفری، سیّدرضا (1388هـ.ش) «در کنار سهراب:تحلیلی بر هشت کتاب سپهری»، کاشان: نشر مرسل.
  30. - نیکوبخت، ناصر و سیّد علی قاسم‌زاده (1384هـ.ش) «زمینه‌های نمادین رنگ در شعر معاصر: با تکیه بر اشعار نیما، سپهری و موسوی گرمارودی»، نشریه‌ی دانشکده‌ی ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، شماره‌ی 18، پیاپی 15، صص238-209.
  31. - وفایی، عبّاس‌علی و دیگران (1391هـ.ش) «نگاهی به تناسب موسیقی و مضمون در شعر قیصر امین‌پور»، فصل‌نامه‌ی تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، علمی- پژوهشی، سال پنجم، شماره‌ی دوم، پیاپی 16، صص489-472.
  32. - یوسف، سعدی (1988م) «الأعمال الشعریة»، المجلدان الأوّل والثانی والثالث، بیروت: دار المدى، الطبعة4.
  33. منبع انگلیسی:
  34. - Brooker. Jewel.S. (1996) Mastery and Scope: T.S.Eliot and the Dialect of Modernism, Amherest: University of Massachusett Press.
تاریخ ادبیات
دوره 10، شماره 2
پاییز و زمستان ۱۳۹۶. شماره : ۸۱/۳
اسفند 1396
صفحه 113-142

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار