میراث گمشده آذرکیوان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

آذرکیوان، مؤسس مکتب آذرکیوان و از اهالی فارس است؛ او در میانسالی به هند و به شهر پتنه مهاجرت کرد و تاپایان عمر در آنجا ماند. از آذرکیوان و شاگردان او تعدادی کتاب به دست ما رسیده است که ما را با اعتقادات ایشان آشنا می‌کند؛ اما در همین کتاب‌ها به ویژه در دبستان مذاهب و شارستان چهارچمن، از متون دیگری نام برده می‌شود که همگی دربردارندۀ عقاید و باورهای آذریان است و احتمالاً تعدادی از آنها مفقود شده‌اند. در این مقاله فهرستی از کتاب‌های گمشدۀ مکتب آذرکیوان و مضمون آنها ارائه می‌شود. معرفی این کتب و مطالبی که در آنها آمده است، جز آن که به شناخت باورهای آذریان کمک می‌رساند، این فایده را نیز دارد که شاید بتوان نسخه‌ای از آنها را در یکی از کتابخانه‌های هند یا ایران و یا در میان برگه‌های دستنویس‌های دیگر شناسایی کرد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Lost Heritage of Āzar Kayvān

نویسنده [English]

  • Farzaneh Goshtasb
Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

Āzar Kayvān, the founder of Āzar Kayvāni’s school, was from Shiraz. He immigrated to India and settled in Patna where he remained till the end of his life. From Āzar Kayvān, the founder of Āzar Kayvāni’s school, and his disciples, we have some books which acquaint us with their believes. In these books i.e Dabestān-i Mazāheb and Šārestān-i Čahār Čaman, we can find also the names of some other texts which contain the Āzarīs doctrine and faith, and we no longer access these books. In this article, a list of the lost books of Āzar Kayvāni’s school and their contents are presented. Introduction of these books and their contents makes us to be aware of Āzarīs’ believes, and also perhaps help us to find a copy of them in one of the Iranian or Indian libraries or among the other manuscripts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Āzar Kayvān
  • Dabestān-i Mazāheb
  • Šārestān-i Čahār Čaman

مراجع

  1.  ابن کمونه، سعد بن منصور، 1387، شرحُ التَلویحاتِ اللوحیّه و العَرشیّه، المُجلّدُ الثالث: الالهیّات، حقّقهُ و قَدمَ لهُ نجفقلی حبیبی، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
  2.  برهان، محمد حسین بن خلف، 1342، برهان قاطع، 5 ج، به اهتمام محمد معین و مقدمه‌های علی‌اکبر دهخدا و دیگران، تهران: ابن سینا.
  3.  پورداود، ابراهیم، 1355، «دساتیر»، فرهنگ ایران باستان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، صص 17- 51.
  4.  شهمردان، رشید، 1363، تاریخ زرتشتیان، فرزانگان زرتشتی، تهران: فروهر.
  5.  جام کیخسرو، شرح مکاشفات آذرکیوان، 1848، تصحیح و ترجمۀ گجراتی از عبدالفتاح معروف به سید اشرف علی، بمبئی.
  6.  خویشتاب، 1296ق، در: آیین هوشنگ،گردآوری مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا، کتابت عبدالحسین کریم فریدنی، به اهتمام میرزا بهرام رستم نصرآبادی، صص 1- 31.
  7.  دالوند، حمیدرضا. 1393. «میراث فرقه آذرکیوان»، ارجنامه دکتر زهره زرشناس، صص 233- 250.
  8.  دبستان مذاهب، 1362،تصحیح رحیم رضازاده ملک، تهران.
  9.  دساتیر آسمانی، 1888، به کوشش شهریار بن اردشیر و پرویز بن شاه جهان و بهران بن شاویر، بمبئی.
  10.  دوانی، محمد بن اسعد، 1318ق، لوامع الاشراق معروف به اخلاق جلالی، لکهنو: مطبع منشی نول کشور.
  11.  ______________ ، 1342، رسالۀ تهلیلیه در تفسیر لا اله الا الله، تصحیح و مقدمه اسمعیل واعظ جوادی، تهران: چاپ مشعل آزادی.
  12.  زر دست افشار، 1296ق، در: آیین هوشنگ،گردآوری مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا، کتابت عبدالحسین کریم فریدنی، به اهتمام میرزا بهرام رستم نصرآبادی، صص 32- 76.
  13.  زنده رود، 1296ق، در: آیین هوشنگ،گردآوری مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا، کتابت عبدالحسین کریم فریدنی، به اهتمام میرزا بهرام رستم نصرآبادی، صص 77- 148.
  14.  زوره باستانی، 1296ق، در: آیین هوشنگ،گردآوری مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا، کتابت عبدالحسین کریم فریدنی، به اهتمام میرزا بهرام رستم نصرآبادی، صص 149- 177.
  15.  شارستان چهار چمن، 1270ق، نوشته بهرام بن فرهاد، به کوشش سیاوخش بن اورمزدیار یزدانی ایرانی، بمبئی.
  16.  فرصت، محمد نصیر بن جعفر، 1377، آثار عجم، 2ج، تصحیح و تحشیه منصور رستگار فسائی. تهران: امیرکبیر.
  17.  مجتبایی،فتح الله، 1369، «آذرکیوان»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج1، صص 247- 259.
  18.  معین، محمد، 1336، «آذرکیوان و پیروان او»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش36، صص 25-42.
  19.  نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، 1356، اخلاق ناصری، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
  20.  Aoki, T. 2001. “The Genealogy of Philosophical Zoroastrianism”, Journal of the K. R. Cama Oriental Institute 64, pp. 59-78.
  21.  Modi, J.J.,1932, » A Parsee High Priest (Dastur Azar Kaiwan, 1529-1614 A.D) with his Zoroastrian disciples in patna, in the 16th and 17th century A.C«. , Journal of K.R. Cama Oriental Institute 20, Bombay, pp. 1-85.
  22.  Shea D. and A. Troyer, 1843, The Dabistan or School of Manners, 3 volumes, Paris.
  23.  Mulla Firuz bin Kaus, 1818, The Desatir or Sacred writings of the ancient Persian prophets; together with the ancint Persian version and commentary of the fifth Sasan, Bombay.
تاریخ ادبیات
دوره 11، شماره 1
1397
صفحه 157-179

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار