جایگاه زن در نظامی و چاسر: شیرین و کریسید

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی، تهران

2 دانشگاه شهید بهشتی‌، تهران

چکیده

از آنجا که برای پی‌ بردن به جایگاه زن در فرهنگ ملّی‌ هر سرزمینی یکی‌ از گزینه‌ها مراجعه به متون ادبی‌ است، مقالة حاضر با مقایسة خسرو و شیرین نظامی و تریلس و کریسید چاسر و با بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود در آنها در صدد باز آفرینی تصویر زن در این دو اثر است. هر دو شاعر در تاریخ ادبیّات سرزمین خود از اهمیّت بسیاری برخوردارند. چاسر، پدر ادبیّات انگلیسی و حضرت عشق خوانده شده و نظامی به عنوان سرایندة قصّه‌های بزمی و عاشقانه توفیق قدرت نمایی یافته، تا آنجا که سرایندگان دیگر تحت تاثیر سبک و نفوذ انکار ناپذیر وی قرار گرفته­اند. با توجه به اهمیّت این دو شاعر، دیدگاه آنها به نقش زن، خصوصاً در نظام پدرسالار آن دوران، قابل تامّل است. نکتة حائز اهمیّت پایان داستان­ها است. شواهد بر آمده از داستان‌ها نشان می­دهد که وفاداری شیرین در عشق، پایداری و ایثار جان، او ‌را تبدیل به زنی‌ نمونه و خوب می‌کند. امّا کریسید با خیانت به تریلس و پیوستن به دیومد، تبدیل به یک زن خیانتکار می­شود. این پژوهش تفاوت دیدگاه به زن را در این دو اثر نشان می­دهد. نظامی در اثر خویش با این فرهنگ می‌جنگد و نگاهی‌ روشن به زن دارد که با جامعة‌ بسته و فئودالی آن روزگار سنخیّت زیادی ندارد. حال آن که چاسر با دیدی طعنه آمیز به این موضوع می‌پردازد. شباهت‌های عمدة این داستان‌ها که این دو اثر را مناسب مقایسه می­کند در طرح و پیرنگ، درون مایه و شخصیّت پردازی آن‌ها است که از آن جمله می‌توان به زمینی‌ و خاکی بودن عشق، حضور شاپور و پندروس به عنوان شخصیّت‌های واسطه میان شخصیّت‌های اصلی، مرگ شخصیّت مرد، حضور فرهاد و دیومد که عاشق شخصیّت‌های زن می­شوند، موانع، هجران، بی‌وفایی، نصیحت و اظهار نیاز اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

- ثروت، منصور.( ۱۳۷۰). گنجینة حکمت در آثار نظامی، تهران: امیرکبیر، چاپ دّوم.
-.......................( ۱۳۷۰). یادگار گنبد دوّار، تهران: امیرکبیر، چاپ دوّم.
- حسین زاده، آذین.(۱۳۸۳). زن آرمانی زن فتّانه، تهران: نشر قطره‌، چاپ دّوم.
- حسینی‌، مریم.(۱۳۸۸). ریشه‌های زن ستیزی در ادبیّات کلاسیک فارسی، تهران: نشر چشمه، چاپ اوّل.
- زرّین کوب، عبدالحسین.(۱۳۷۲). پیر گنجه در جستجوی ناکجا آباد، تهران: نشر سخن، چاپ هشتم.
- ستّاری، جلال.(۱۳۷۳). سیمای زن در فرهنگ ایران، تهران: نشر مرکز، چاپ ششم.
- سعیدی سیرجانی.(۱۳۶۷). سیمای دو زن، تهران: نشر پیکان، چاپ چهاردهم.
- نظامی، الیاس ابن یوسف.(۱۳۷۸). خسرو و شیرین، تصحیح وحید دستگردی، تهران: نشر قطره‌، چاپ سیزدهم.
- Benson, Larry D. The Riverside Chaucer. Oxford UP, 2008.
- Brizendine, Amanda. Divine Intervention or Deadly Disease? Chaucer’s Troilus and the Medieval Tradition of Love. Diss. Delware University. 2010.
- Douglas, Gavin. Aeneid in the Middle Scots Poets, ed. A. M. Kinghorn. London: Arnold. 1970.
- Middleton, Michele L. “ In Widews Habit Blak”: Chaucer’s Criseyde and Late- Medieval Widows. Diss. Central Connecticut State University, 2005.
- Rigby, S.H. “Misogynist versus Feminist Chaucer”, Chaucer in Context: Society, Allegory and Gender, Manchester UP, 1996, 116-63.
- Shearer, Joanna R. Naughty by Nature: Chaucer and the (Re)invention of Female Goodness in Late Medieval Literature. Diss. University of Florida, 2007.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار