سفر شب و رجعت مسیح، طلیعة داستان‌نویسی پسامدرن در ایران

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 محقّق پسا دکتری قطب علمی حکمی و عرفانی، دانشگاه اصفهان

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

طلوع داستان نویسی پسامدرن، اندکی پس از رشد داستان نویسی مدرن در کشورمان و تقریباً همگام با شروع داستان نویسی پسامدرن در جهان آغاز شد. اگرچه نخستین بارقه‌های پسامدرنیسم در ایران آشکارا در برخی از داستان‌های کوتاه دهه‌ی 40 به بعد مشاهده می‌شود، امّا رشد رمان پسامدرنیستی فارسی را می‌توان ویژة دهه‌های 70 و 80 دانست. علیرغم مرزبندی دقیقی که بین رمان‌های مدرن و پسامدرن در کشورمان وجود ندارد، امّا پس از بررسی رمان‌های فارسی، نخستین رمانی که برخوردار از نشانه‌های پسامدرنیسم باشد در سال‌های رشد مدرنیسم یعنی سال‌های دهه‌ی 40 یافته شد و این رمان، رمان فراموش شدة «سفرشب» اثر بهمن شعله ور است. با آنکه مرزبندی قاطعی بین مدرنیسم، پسامدرنیسم و حتّی پیشامدرنیسم در این رمان وجود ندارد، امّا به وضوح می‌توان در طیّ فصول آن شاهد سیر تحوّل گرایانه ای از پیشامدرنیسم تا پسامدرنیسم بود؛ به طوری که فصل پایانی آن از مدرنیسم فاصله می‌گیرد و نخستین نشانه‌های پسامدرنیسم را به نمایش می‌گذارد. پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌ای نگاشته شده است و پس از بررسی مهم‌ترین ویژگی‌های پسامدرنیسم به بازتاب این مؤلّفه‌ها در فصل پایانی رمان سفرشب می‌پردازد تا این رمان را به عنوان نخستین رمان فارسی که نخستین نشانه‌های پسامدرنیسم را در خود دارد معرّفی کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Night’s Journey and the Return of Christ, the Dawn of Postmodern Fiction in Iran

چکیده [English]

The dawn of postmodern fiction began shortly after the growth of modern fiction in our country and almost coincided with the beginning of postmodern fiction writing in the world. Although the first flashes of postmodernism in Iran can be clearly seen in some of the short stories of the 40s onwards, the growth of the Persian postmodernist novel can be seen as characteristic of the 70s and 80s. Despite the fact that there is no precise distinction between modern and postmodern novels in our country, after reviewing Persian novels, the first novel that has the signs of postmodernism was found in the years of the growth of modernism, the 60s. This is the forgotten novel "Night’s Journey" by Bahman Sholevar. Although there is no definite demarcation between modernism, postmodernism and even pre-modernism in this novel, it is clear that during its chapters there is a transformational process from pre-modernism to postmodernism, so that its final chapter distances from modernism and displays the first signs of postmodernism. The present study has been written in a library method، and after examining the most important features of postmodernism reflects these components in the final chapter of the novel to introduce this novel as the first Persian novel that contains the first signs of postmodernism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • contemporary fiction
  • the novel
  • postmodernism
  • The Night Journey
  • Bahman Sholevar