دوفصل نامه
نوع مقاله : مروری
چکیده
در تاریخ ادبیّات ایران پس از اسلام، شاعران هر عصر چنان متأثّر از محیط خود بودهاند که در آثارشان اطّلاعات مفیدی دربارة تاریخ سیاسی، اجتماعی و تمدّنی عصر خود برجای گذاشتهاند و در قالبهای گوناگون شعری از وضع زمانة خود سخن گفتهاند؛ به گونه‌ای که حتّی مورّخان میتوانند با استفاده از این اشعار، به درک درست و کاملی از تاریخ جامعه و فرهنگ آن زمان دست پیدا کنند. یکی از حوادث و وقایع تاریخی ایران در قرن ششم هجری که در شعر فارسی بازتاب بسیاری داشته، حملة غزان به خراسان است. گروهی از شاعران قصیده‌سرای قرن ششم، تصاویر روشنی از این رویداد در اشعار خود قلم زده‌اند. در این مقاله، نویسندگان با بررسی این رویداد تلخ تاریخی در ایران و پیامدهای سیاسی- اجتماعی و نیز ادبی آن نشان خواهند داد که یک متن ادبی – و در شکل خرد آن قصیده فارسی- چگونه می‌تواند منعکس‌کنندة یک واقعة تاریخی باشد. برای این منظور پس از ذکر توصیفاتی دربارة طایفة غزان و تعامل حکومت سلجوقی با آنان و گزارش تاریخی از حملة آنها به خراسان، به بررسی بازتاب این واقعه در قصاید سه شاعر مهمّ این دوره: انوری ابیوردی، رشیدالدّین وطواط و خاقانی شروانی می‌پردازند.
کلیدواژه‌ها
)