دوفصل نامه
نوع مقاله : مروری
چکیده
در دهة شصت در ایران، شصت و شش رمان منتشر شده است. از این مجموعه، مضمون شانزده اثر از تأثیر پذیری مستقیم از انقلاب و جنگ حکایت می‌کند؛ یعنی مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، وضعیّت روشنفکران، گشایش‌ها و سختی‌های حاصل از انقلاب و آفت‌ها و ارزش‌های مربوط به جنگ مطرح شده‌اند. نویسندگان نوزده رمان، فضای ایجاد شده بر اثر انقلاب را، مغتنم شمرده‌اند تا چیزهایی را بگویند که بیان آن‌ها پیش از انقلاب آسان نبود از جمله: مخاطرات آزادی‌خواهی، منازعات برخاسته از تضادهای طبقاتی، بیماری اقتصادی، جهل و محرومیّت‌ها، حق‌کشی‌ها، قتل و حبس و ایذای آزادی‌خواهان و مسائلی از این قبیل. این‌ها را رمان‌های تأثیر پذیر از انقلاب تلقّی می‌کنیم. سی و یک رمان دیگر، نه مضمون انقلابی دارند و نه اغتنام فضای انقلاب در آن‌ها مشهود است. به عبارت دیگر محرّک‌های خاصّ انقلابی در آن‌ها مشهود نیست؛ یعنی چیزهایی گفته‌اند که در اکثر حکومت‌ها توان گفت. مضمون اکثر این‌ها، مسائل اجتماعی و گاهی عواطف لطیف است. این‌ها را رمان‌های تأثیر ناپذیر از انقلاب قلمداد می‌کنیم. در این جستار، نام رمان‌ها، مضمون و نویسندگان آن‌ها را ذکر می‌کنیم.
)