تبیین روابط علّی مقولات مؤثر در نظریۀ سبک‌شناختی ملک‌الشعرای بهار

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ‌التحصیل دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

جایگاه علمی سبک‌شناسی و روش‌شناسی آن در ایران هنوز به‌درستی معلوم نشده است. غالباً روش توصیفی و قیاسی روش مطروحه است. نزدیک به هفتاد سال از پیدایش علم سبک‌شناسی در ایران می‌گذرد، اما رویکرد نظری سبک‌شناختی مبدع آن، ملک‌الشعرا بهار، به‌درستی تبیین نشده است. پیشنهاد می‌شود که در ابتدا رویکرد نظری او با تلفیق تحلیل محتوای‌ کیفی و عملیات ‌نرم مبتنی بر فلسفۀ تفسیرگرایی، شناخته شود و الگویی شماتیک، قابل‌سنجش‌ و تعمیم‌پذیر از نظر او عرضه گردد، سپس برای تبیین روابط علّی مقولات مؤثرِ نظریۀ وی، پرسش‌نامه‌ای تهیه شود، متخصّصان آن را پاسخ دهند و با تکنیک دیمتل روابط موجود تجزیه و تحلیل شود. تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که نظریۀ بهار 6 مقولۀ اصلی دارد که تأثیرگذارترین آن‌ها «علم و دانش»، «دانش و پیوستار ادبی» و «فرهنگ» هستند و تأثیرپذیرترین آن‌ها «سبک‌پژوهی»، «جریان‌شناسی سبک» و «سبک» هستند؛ این نتیجه فرضیه‌ها و مدل پژوهش مرتبط پیشین را تقویت می‌کند. ماتریس نهایی نشان می‌دهد که «علم و دانش» عامل مستقل است و «سبک‌پژوهی» عامل وابسته. این مقاله افزون بر اینکه مقولات اصلی رویکرد سبک‌شناختی ملک‌الشعرای بهار را در ایران نشان می‌دهد، می‌تواند تغییری در روش‌شناسی پژوهش در زبان و ادبیات فارسی، به‌ویژه سبک‌شناسی، نیز ایجاد کند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Causal Relations of the Effective Categories In the Stylistic Theory of Malek osh-Shoʻarā Bahār

نویسندگان [English]

  • Rezvan Vatankhah 1
  • Ahmad Khatami 2
  • Mohammad Gholamrezaei 2
1 PhD in Persian Language and Literature, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The style, stylistics, and its methodology do not have a clear definition in Iran yet. Although nearly seventy years have passed since the emergence of stylistics in Iran, the theoretical stylistic approach of its creator, Malek osh-Shoʻarā Bahār, has not been properly explained. It is suggested that his theoretical approach be studied through qualitative content analysis and soft operational research based on interpretivism primarily, to present a schematic, measurable and generalizable model. Then, in order to explain the causal relations of the effective categories in his theory, a questionnaire should be prepared for the experts to answer and the existing relations should be analyzed by DEMETEL. Data analysis shows that Malek osh-Shoʻarā Bahār's theory has 6 main categories, the most influential of which are “science and knowledge”, “literary knowledge and continuum” and “culture”, and the most susceptible of them are “researching style”, “the study of literary currents” and “style”. The result of the study reinforces the hypotheses and models of previous related research. The final matrix shows that “science and knowledge” is the independent factor and “research style” is the dependent factor. This article, in addition to showing the main categories of Bahār’s stylistic approach, can also change the research methodology in Persian language and literature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theoretical approach
  • stylistics
  • Malek osh-Shoʻarā Bahār
  • content analysis
  • DEMETEL

مراجع

آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه و رضا جلالی، (1392) تحقیق در عملیات نرم (رویکردهای ساختاردهی مساله)، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
ایرانزاده، نعمت‌الله (1390) «نظریه سبک در ایران (روش‌های سبک‌شناسی)»، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، س4، ش2 (12)، ص1تا20.
بهار، محمدتقی (1373) سبک‌شناسی (جلدهای 1تا3)، تهران: امیرکبیر.
حسام‌پور، سعید و ملیحه مصلح (1393) «تحلیل کیفی محتوای فلسفی برخی از داستان‌های منتخب در ادبیات کودکان»، تفکر و کودک، س5، ش2، ص35تا58.
درپر، مریم (1392) سبک‌شناسی انتقادی نامه‌های غزالی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: علم.
سالدنا، جانی (1395) راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی، ترجمة عبدالله گیویان، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
صدقی، حامد و مرتضی زارع برمی، (1394) «سبک‌شناسی مقامات همدانی و حریری براساس سبک‌شناسی آماری بوزیمان»، فنون ادبی، س7، ش2 (13)، ص1تا14.
فتوحی رودمعجنی، محمود (1391) سبک‌شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، تهران: سخن.
فسنقری، حجت‌الله و سیدمحمدرضا عادل (1397) «بررسی مقایسه‌ای آسیب‌شناسی یادگیری و آموزش زبان انگلیسی و عربی در ایران از دیدگاه دبیران آموزش و پرورش: یک تحقیق داده‌بنیاد»، جستارهای زبانی، د 9، ش 2 (44)، ص181تا207.
نظری، یوسف (1397) «سازوکارهای سبک‌شناسی آماری در سبک‌سنجی؛ نقد کتاب فی النص الأدبی؛ دراسه اسلوبیه احصائیه»، پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، س18، ش4، ص 283تا298.
 وطن‌خواه، رضوان؛ خاتمی، احمد و محمد غلامرضایی (1400) «تبیین رویکرد نظری سبک‌شناختی ملک‌الشعرا بهار»، جستارهای زبانی، د 12، ش 2 (62)، ص421تا447.
 
 
 
Biçer, N., & Batdı, V. (2019). An investigation of textbooks used to teach Turkish as a foreign language with Rasch measurement model and Maxqda.Journal of Language and Linguistic Studies, 15(4), 1269-1286.
Bradford, R. (2005), Stylistics, Routledge.
Catalano, T., & Creswell, J. W. (2013). Understanding the language of the occupy movement: A cognitive linguistic analysis. Qualitative Inquiry, 19(9), 664-673.
Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
Fekri, R, A. Aliahmadi, and M. Fathian. (2008). Identifying the cause and effect factors of agile NPD process with fuzzy Creswell, J. W method: the case of Iranian companies, Journal of Intelligent Manufacturing 20 (6): 637-648.
Fontela, E. and Gabus, A. (1976) The DEMATEL Observer. Battelle Geneva Research Center, Geneva.
Geisler, C. (2018). Coding for language complexity: The interplay among methodological commitments, tools, and workflow in writing research. Written Communication, 35(2), 215-249.
Hori, S., & Shimizu, Y. (1999). Designing methods of human interface for supervisory control systems. Control engineering practice, 7(11), 1413-1419.
Jassbi, J., Mohamadnejad, F., & Nasrollahzadeh, H. (2011). A Fuzzy DEMATEL framework for modeling cause and effect relationships of strategy map. Expert systems with Applications, 38(5), 5967-5973.
Lee, Y. C., Li, M. L., Yen, T. M., & Huang, T. H. (2010). Analysis of adopting an integrated decision making trial and evaluation laboratory on a technology acceptance model. Expert Systems with Applications, 37(2), 1745-1754.
Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
MISIR, H. A. (2020). Linguistic Analysis of the Dialect of Akçaabat: Women’s Language. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 60(1), 373-388.
Patil, S. K., & Kant, R. (2014). A fuzzy AHP-TOPSIS framework for ranking the solutions of Knowledge Management adoption in Supply Chain to overcome its barriers. Expert systems with applications, 41(2), 679-693.
Suryanovika, C., & Negara, I. M. (2019). The identification of slurs and swear words in the Bronte sisters’ novels. Lingua Cultura, 13(1), 11-20.
Thakkar, J., Deshmukh, S. G., Gupta, A. D., Shankar, R., (2007). Development of a Balanced Scorecard an IntegratedApproach of Interpretive Structural Modeling (ISM) andAnalytic Network Process (ANP). International Journalof Productivity and Performance Management, 56(1): 25-59.
Wu, W. W., & Lee, Y. T. (2007). Developing global managers’ competencies using the fuzzy DEMATEL method. Expert systems with applications, 32(2), 499-507.
 
تاریخ ادبیات
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 85
پاییز و زمستان ۱۴۰۰. شماره پیاپی : ۸۵/۲
دی 1400
صفحه 65-84

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار