کاووس یکی از نامدارترین پادشاهان ایرانی است‌که در میان پادشاهان شاهنامه، بیشترین و طولانی‌ترین حضور را در حماسة ملّی ایران دارد. بسیاری از داستانها و نبردهای مشهور شاهنامه در زمان پادشاهی و یا پس از پادشاهی و در زمان حیات او رخ می‌دهد؛ داستانهایی چون داستان رستم‌وسهراب، سیاوش و نبردهایی چون جنگ مازندران، هاماوران و نبرد بزرگ کیخسرو با افراسیاب ازجملة مهم‌ترین این داستانها و نبردهاست. هم‌چنین در اوستا، متن‌های پهلوی و متن‌های فارسی و عربی پس از اسلام نیز از این پادشاه و کارهای او سخن رفته است. کاووس هرچند در اوستا شهریاری فرهمند و توانا خوانده شده است که بر همة کشورها و مردمان فرمان می‌راند؛ امّا سرگذشت روشنی در این کتاب ندارد. خطوط اصلی چهرة این شخصیت نامدار در متن‌های پهلوی و متن‌های فارسی و عربی پس از اسلام نمودار می‌شود. در این مقاله سیر شخصیّت کاووس در متن‌های موجود از اوستا تا شاهنامه و کرده‌های این پادشاهِ نامدار چون آسمان‌‌نوردی، جنگ مازندران و هاماوران و... بررسی شده است
)