آثار ادبی از نظر اشاره بر رویدادهای تاریخی و بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و پی بردن به طرز فکر و روانشناسی مردم از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار است و در کنار مآخذ تاریخی، که منابع مستقیم‌اند، منابعی غیرمستقیم بهشمار می‌آیند. درست در جایی‌که تاریخ‌نویسان در گزارش وقایع تاریخی، بنا بر مصحلت، سکوت و یا پرده‌پوشی کرده‌اند، شاعران و نویسندگان وظیفة آنان را به عهده گرفته و به تصریح و یا به کنایه بدان رویدادها اشاره کرده‌اند و این کار اهمیّت آن آثار را دوچندان میکند. هدف مقالة حاضر بررسی دیدگاه شاعران و نویسندگان دورة مغول دربارة حادثة عظیم یورش مغولان و استیلای آنان بر ایران است، تا از یک سو انحطاط فکری، فرهنگی و اجتماعی جامعه ایران در آن دوران آشکار شود، و از سوی دیگر طرز تلقّی و نوع واکنش شاعران و ادیبان، در برابر این فاجعة ملّی روشن گردد.
)