The Importance of Arabic Sources in Compiling the History of Iranian Folk Literature after Islam (with an emphasis on proverbs, sayings, and anecdotes in the works of Ibn al-Muqaffa’)

Document Type : علمی - پژوهشی

Authors

1 MA in Persian Language and Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran

Abstract

According to the experts in the field of history of literature, enough attention has not been paid to the history of Iranian folk literature so far. Among the reasons for this problem could be the obstacles in compiling the history of folk literature. According to the authors of this article, one of these obstacles is ignoring the importance of the Arabic sources of the first centuries of Islam and also the translation movement in preserving Iranian folk literature while compiling the history of folk literature. The importance of these sources is in preserving the identity, original form, and evolution of the components of Iranian folk culture and literature as well as the reflections on how Iranian culture is blended with Arabic-Islamic culture. Nevertheless, even in the most significant previous researches, such as the folk literature entry in the Encyclopedia of Persian Language and Literature, Folk Language and Literature of Iran by Hassan Zulfaqari, Research and Study on Iranian Folk Culture by Hossein Ali Beyhaqi, or Folk Literature of Iran by Mohammad Jaafar Mahjoub, the role of Arabic sources in the preservation of Iranian folk culture and literature has been relatively overlooked; or in exceptional cases, such as a part of the collection of articles The Context of People's Culture by Jalal Sattari, only the texts containing information about public morality have been emphasized. One of the leading writers whose works are worthy of attention and research in terms of reflecting the components of Iranian folk literature is Ibn al-Muqaffa’. The results of this study show that his works contain an enormous collection of Iranian folk literature components, especially proverbs, sayings, and didactic anecdotes, which are very useful in explaining the historical course, types, and context of using these components. 

Keywords

References

  • ابن ابی الدنیا، عبداللّه بن محمد (1413) موسوعة الرسالة، تصحیح حمدان زیاد، بیروت: موسسة الکتب الثقافیة.
  • ابن‌خلکان، ابوالعباس شمس‌الدین احمد (1972) وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، تحقیق احسان عباس، بیروت: دارالفکر.
  • ابن‌المقفع، عبداللّه (1956) الأدب الکبیر و الأدب الصغیر، بیروت: دار الفکر_مکتبة البیان.
  • ابن‌مقفع، عبداللّه (1392) الأدب‌الصغیر و الأدب‌الکبیر، ترجمۀ زین‌العابدین فرامرزی، قم: دانشگاه قم.
  • ابن‌مقفع، عبداللّه (2002) کلیلة و دمنة، بیروت: عالم الکتب.
  • ابن‌ندیم، ابوالفرج محمد بن ابی یعقوب (1381) الفهرست، ج2، ترجمۀ محمدرضا تجدد، تهران: اساطیر.
  • آذرنوش، آذرتاش (1354) راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان تازی (پیش از اسلام)، تهران: دانشگاه تهران.
  • آذرنوش، آذرتاش (1385) چالش میان فارسی و عربی، تهران: نشر نی.
  • استروس، لوی (1376) اسطوره و معنا، ترجمۀ شهرام خسروی، تهران: مرکز.
  • افشاری، مهران (1388) «ادبیات عامیانه»، دانشنامۀ زبان و ادب فارسی، زیر نظر اسماعیل سعادت. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ج3، ص 285 تا 290.
  • الفاخوری، حنا (1986) الجامع فی تاریخ الأدب العربی، بیروت: دارالجیل.
  • انوری، حسن (1381) فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
  • بیهقی، حسینعلی (1365) پژوهش و بررسی فرهنگ‌ عامۀ ایران، مشهد: اداره موزه‌ها آستان قدس رضوی.
  • بهمنیار، احمد (1381) داستان‌نامۀ بهمنیاری، تهران: دانشگاه تهران.
  • تفضلی، احمد (1376) تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
  • تمیم‌داری، احمد (1397) فرهنگ عامه. تهران: مهکامه.
  • توحیدی، ابوحیان (1939) الإمتاع و المؤانسة، تحقیق احمد امین و احمد زین، قاهره:لجنه التألیف و الترجمه و النشر.
  • الثعلبی، ابی اسحاق احمد بن محمد ابن ابراهیم (1420) قصص الأنبیاء المسمی بالعرائس، قاهرة:مکتبة الاسکندریة.
  • خطیبی، ابوالفضل (1375) «نگاهی به کتاب نهایة‌الأرب و ترجمۀ فارسی قدیم آن»، نامۀ فرهنگستان، ش 8، 140 تا149.
  • دهخدا، علی‌اکبر (1361) امثال و حکم، تهران: امیرکبیر.
  • ذوالفقاری، حسن (1394) زبان و ادبیات عامۀ ایران، تهران: سمت.
  • ذوالفقاری، حسن (1388) فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی، تهران، معین.
  • راثی، محسن (1396) فارسی در عربی تأثیر و نفوذ زبان فارسی در زبان و ادب عربی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
  • رضایی، مهدی (1389) «مرزبان‌نامه یادگاری از ایران عهد ساسانی»، گوهر گویا، س4، ش 1، 68-47.
  • روح‌الامینی، محمود (1372) زمینۀ فرهنگ‌شناسی، تهران:چاپخانۀ تابش.
  • زرقانی، مهدی (1400) تاریخ ادبیات ایران و قلمرو زبان فارسی، ج 1، تهران: فاطمی.
  • زرکوب، منصوره (1393) الامثال المقارنه: بین العربیة و الفارسیة. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
  • سبزیان‌پور، وحید (1387) «تأثیر کلام حضرت علی (ع) در الأدب الصغیر و الأدب الکبیر»، نشریۀ مقالات و بررسی‌ها، ش 98، ص53تا70.
  • سبزیان‌پور، وحید (1389) «نقبی به روشنایی: در جست‌وجوی امثال ایرانی در نظم عربی»، نشریۀ ادبیات تطبیقی، ش 2، ص69تا96.
  • سبزیان‌پور، وحید (1391) «خوشه‌ای از خرمن اندیشه‌های ایرانی در کتاب الأدب الصغیر مطالعۀ موردپژوهانه حکمت‌های بزرگمهر در الأدب الصغیر»، نشریۀ ادب عربی، ش 4، ص 47 تا 70.
  • ستاری، جلال (1368) «زمینۀ فرهنگ مردم»، نشریۀ تأتر، ش 6و7و8، ص9تا104.
  • سیپک، ییری (1384) ادبیات فولکلور ایران، محمد اخگری، تهران: سروش.
  • شمیسا، سیروس (1376الف) بیان، تهران: فردوسی.
  • شمیسا، سیروس (1376ب) طرح اصلی داستان رستم و اسفندیار(همراه با مباحثی در آئین مهر)، تهران: میترا.
  • شیبانی‌فر، رقیه (1391) «بازشناسی، تحقیق و ترجمۀ خداینامه به روایت ابن مقفع از نهایة الأرب فی اخبار الفرس و العرب»، به راهنمایی سید حسین فاطمی و محمدجعفر یاحقی، رسالۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
  • ضیف، شوقی (1992) تاریخ الأدب العربی، قاهره: دارالمعارف.
  • عاکوب، عیسی (1374) تأثیر پند پارسی بر ادب عرب: پژوهشی در ادبیات تطبیقی، ترجمۀ عبدالله شریفی خجسته، تهران: علمی فرهنگی.
  • عظیمی، عباسعلی (1355) شرح حال و آثار ابن‌مقفع، تهران: فرخی.
  • فاخوری، حنا (1361) تاریخ ادبیات زبان عربی، ترجمۀ عبدالحمید آیتی، تهران: توس.
  • فتوحی رودمعجنی، محمود (1387) نظریۀ تاریخ ادبیات با بررسی انتقادی تاریخ ادبیات نگاری در ایران، تهران: سخن.
  • فرخی‌سیستانی، ابوالحسن علی بن جولوغ (1335) دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: شرکت نسبی حاج محمدحسین اقبال و شرکاء.
  • مارزولف، اولریش (1386) اهمیت و نقش قصص ایرانی _اسلامی در گفتگوی فرهنگی شرق و غرب، مجموعه مقالات کنگرۀ بزرگداشت پرفسور عبدالجواد فلاطوری، گردآوری مرتضی حاج حسینی و محمد نوری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  • محجوب، محمدجعفر (1336) «کلیله و دمنه»، فرهنگ ایران‌زمین، ش 5، 261-97.
  • محجوب، محمد جعفر (1386) ادبیات عامیانۀ ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
  • مراقبی، غلامحسین، مجید جهانی نوق (1391) فرهنگ جامع امثال و حکم، تهران: دانشگاه تهران.
  • منشی، ابوالمعالی نصراللّه (1388) کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی، ویرایش شهربانو بهجت، تهران: صدای معاصر.
  • میدانی، ابوالفضل (1973) مجمع‌الامثال، به اهتمام محمد محی الدین عبدالحمید، بیروت: دارالجیل.
  • نهایة‌الأرب (1375) تصحیح محمد تقی دانش‌پژوه، تهران: انجمن آثار و مفاخر ملی.
  • هامین_آنتیلا، یاکو (2018) خداینامگ شاهنامۀ فارسی میانه، ترجمۀ مهناز بابایی، تهران: مروارید.
  • Dundes, A (1965), The study of folklore, America: Prentice Hall.
  • Dundes, A (2007), The meaning of folklore, Edited and introduced by Simon J. Bronner, Logan: Utah state University.

Files

Share

How to cite

Statistics