بررسی دورۀ گذار از رهگذر تذکره‌های قرن نهم (طرح یک گمانه در تاریخ ادبیات)

Document Type : کوتاه

Author

دانشگاه فردوسی مشهد

Abstract

در این خرده جستار سعی شده گمانه‌ای در باب قرن نهم مطرح شود. این گمانه بدین شرح است که میتوانیم قرن نهم را به مثابۀ دورۀ گذار در نظر بگیریم. مقصود ما از دورۀ گذار دوره ای است که در آن شاهد الگوواره های رایج همان دوره و همچنین الگوواره های دورۀ بعد هستیم. البته وجود این الگوواره ها به طور کامل و تثبیت شده ای نیست. بلکه به طور متغیر و ناپایدار و به شکلی تثبیت نشده شاهد آنها هستیم. به زعم ما میتوان در مورد قرن نهم چنین نظری مطرح کرد. قرن نهم محمل ظهور تفکرات و الگوواره های دورۀ قبل و همچنین مقداری از الگوواره های دورۀ پسین یعنی قرن دهم است. ما سعی کرده ایم این مسئله را از رهگذر سه تذکره بهارستان(با اغماض اگر باب هفتم آن را تذکره بدانیم)، تذکرة الشعرا و مجالس النفایس بررسی و گمانه ای را برای خوانش دوباره این قرن مطرح کنیم.

Keywords


  1. ارسطو. 1388. دربارۀ هنر شعر: نامۀ ارسطوطالیس. متجرم: سهیل محسن افنان. تهران: حکمت.
  2. جامى‏, نورالدّینعبدالرّحمان‏بناحمد. 1379. بهارستان و رسائل جامى‏. تصحیح: اعلاخان افصح‏زاد، محمدجان عمراُف و ابوبکر ظهورالدّین‏. تهران: میراث مکتوب.
  3. دولتشاهسمرقندی. 1900. تذکرة الشعراء. به سعی و اهتمام ادوارد براون. لیدن: بریل.
  4. صفوی, ساممیرزا. 1384. تحفۀ سامی. تصحیح و تحشیه رکنالدّین همایون فرّخ. تهران: اساطیر.
  5. طوسى‏, محمدبنمحمدنصیرالدّین. 1389. معیارالأشعار و میزان‏الأفکار فى شرح معیارالأشعار. تصحیح محمد فشارکى‏. تهران: میراث مکتوب‏.
  6. فتوحی, محمود. 1395. صد سال عشق مجازی. تهران: سخن.
  7. فخری اصفهانی, شمس الدین‌محمدبن‌فخرالدین‌سعید. 1389. معیار جمالی و مفتاح ابواسحاقی. تصحیح و تحقیق یحیی کاردگر. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
  8. کاشفی, کمال الدین حسین واعظ. 1369. بدایع الافکار فی صنایع الاشعار. ویراستار و گزارده میر جلال الدین کزازی. تهران: مرکز.
  9. منز, بئاتریس فوربز. 1390. قدرت،سیاست و مذهب در ایران عهد تیموری. ترجمۀ جواد عباسی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
  10. نثاری بخاری, حسنبنخواجه. 1377. مذکّر احباب. مقدمه، تصحیح و تعلیقات نجیب مایل هروی. تهران: مرکز.