بررسی نسخة خطّی ایاصوفیّه از کتاب ترجمة تفسیر طبری (از سورة مریم تا پایان)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در این مقاله بارزترین ویژگی‌های نسخة ارزشمندی از کتاب ترجمة تفسیر طبری که در کتابخانة مسجد ایاصوفیّه نگهداری می‌شود مورد بررسی قرار می‌گیرد و به نکاتی چند از قبیل ویژگی‌های کلّی نسخه، وقفنامة نسخه و تاریخ آن، رسم‌الخطّ کاتب یا کاتبان و نیز خصوصیّات زبانی نثر نسخه پرداخته می‌شود. دامنة تحقیق این مقاله مشتمل بر نیمة دوم نسخه یعنی از ابتدای سورة مریم تا پایان سورة ناس است و در این نیمه نیز با چشم‌پوشی از بخش تفسیر، به ترجمة آیات توجّه می‌گردد. شایان ذکر است که این نوشتار بر اساس لوح فشرده‌ای است مشتمل بر عکس‌هایی که زنده یاد مجتبی مینوی از روی اصل نسخه فراهم آورده و در اختیار کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

.A Study of the Manuscript of Aya Sofiyeh from the Tafsir al-Tabari

چکیده [English]

In this article, the most prominent features of a valuable version of the book Tafsir al-Tabari which is kept in the library of the Mosque of Aya Sofia and some of its points such as the general features of the version, the deed of endowment of the manuscript and its date, the orthography of the scribe or scribes, as well as the linguistic characteristics of the prose of the version are examined. The research scope of this article includes the second half of the manuscript, from the beginning of Surah Maryam to the end of Surah al-Nas, by ignoring the section of the commentary, the translation of the verses is considered. It must be mentioned that this article is based on a CD containing the photographs that Mojtaba Minavi has provided to the Central Library of Tehran University.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aya Sofiyeh
  • Tafsir al-Tabari
  • Bal’ami

مراجع

  1. - آموزگار، ژاله و احمد تفضّلی: زبان پهلوی (ادبیّات و دستور آن)، چاپ اوّل، تهران، معین 1373.
  2. - ابن ندیم، محمّد بن اسحاق: الفهرست، ترجمه و تحشیه محمّدرضا تجدّد، جلد دوم، چاپ اوّل، تهران، انتشارات اساطیر 1381.
  3. - ابن جماعة، بدرالدین: تحریر الاحکام فی تدبیر اهل الاسلام، الدکتور فؤاد عبدالمنعم احمد، الطبعة الاولی، قطر، رئاسة المحاکم الشرعیة و الشئون الدینیة 1985.
  4. - أزوتونا، یلماز: تاریخ الدولة العثمانیة، المجلد الأول، نقله إلی العربیة عدنان محمود سلمان، الطبعة الأولی، استانبول، مؤسسة فیصل للتمویل 1988.
  5. - بهار، محمّدتقی: سبک‌شناسی یا تاریخ تطوّر نثر فارسی، ج اوّل، چاپ چهارم، تهران، انتشارات زوار 1390.
  6. - البیطار، الشیخ عبدالرازق: حلیة البشر فی تاریخ القرن ثالث عشر، محمّد بهجة البیطار، الجزء الثالث، الطبعة الثانی، بیروت، دار صادر 1993.
  7. - سبحانی، سیّد جعفر: «پاسخ به پرسش‌های علمی در آکادمی کشور مغرب»، ماهنامة درسهایی از مکتب اسلام، شماره 12، سال 83.
  8. - السخاوی، شمس الدین محمّد بن عبدالرّحمن: السر المکتوم فی الفرق بین المالین المحمود والمذموم، ابوعبیدة مشهور بن حسن آل سلمان، الطبعة الاوّلی، ابوظبی، مکتبة و تسجیلات دار الامام مالک 2004.
  9. - سَزکین، الدکتور فؤاد: تاریخ التراث العربی، المجلد الاوّل، الجزء الثانی (التدوین التاریخی)، نقله إلی العربیة د. محمود فهمی حجازی، ریاض، طُبِعَ علی نفقة صاحب السّمو الملکی الأمیر سلمان بن عبدالعزیز 1991.
  10. - شهابی، علی‌اکبر: احوال و آثار محمّد بن جریر طبری، چاپ چهارم، تهران، انتشارات اساطیر 1375.
  11. - صادقی، علی‌اشرف: دانشنامة زبان و ادب فارسی، به سرپرستی اسماعیل سعادت، ج دوم، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی 1386.
  12. - ــــــــــ : مسائل تاریخی زبان فارسی، چاپ اوّل، تهران، سخن 1380.
  13. - طبری، محمّد بن جریر: ترجمة‌ تفسیر طبری، ترجمة گروهی از دانشمندان، به اهتمام حبیب یغمایی، ج اوّل، چاپ اوّل، تهران، انتشارات دانشگاه تهران 1339-1344.
  14. - ـــــــــ: جامع البیان عن تأویل آی القرآن، عبدالله بن عبد المحسن الترکی، الجزء الاوّل، الطبعة الاوّلی، القاهرة، مرکز البحوث و الدراسات العربیة و الاسلامیة 2001.
  15. - مقرّبی، مصطفی: ترکیب در زبان فارسی، چاپ اوّل، تهران، توس 1372.
  16. - ناتل خانلری، پرویز: تاریخ زبان فارسی، ج دوم، چاپ چهارم، تهران، نشر نو 1369.
  17. - یاحقّی، محمّدجعفر: «انتقاد کتاب (فرهنگ لغات قرآن)»، نشریه‌ آینده، س پنجم، تابستان 1358، شش 4 و 5 و 6.
  18. - یاقوت الحموی الرومی، شهاب‌الدین أبی‌عبدالله: معجم الادباء ـ إرشاد الأریب إلی معرفة الأدیب، الدکتور احسان عبّاس، الجزء السادس، الطبعة الاوّلی، بیروت، دار الغرب الاسلامی 1993.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار