مفردات: قدیمی‏ترین دستور زبان فارسی در آناتولی (اثری با هدف آموزش صحیح زبان فارسی)

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه آتاترک

2 دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مفردات، اثری منثور از احمد داعی ـ ادیب و شاعر قرون هشتم و نهم هجری ـ است که به منظور آموزش صحیح زبان فارسی نگاشته شده است. این اثر را می‎توان قدیمی‌ترین دستور زبان فارسی تألیف شده، در آناتولی دانست. این اثر شامل چهار بخش است: 1. اسما 2. افعال 3. تصرّفات (مورفولوژی) 4. حروف. بخش اوّل، در واقع لغت‌نامه‌ای است که معادل ترکی اسامی فارسی را عرضه می دارد. بخش دوم، لغت‌نامه‎ای الفبایی است که معادل ترکی افعال فارسی را شامل می‏شود. در این دو بخش، معادل ترکی کلماتِ فارسی در زیر آن‏ها نوشته شده است. در بخش سوّم، صرف (مورفولوژی) فارسی و در بخش چهارم نیز، حروف فارسی مطرح می‏شود. در این مقاله، ضمن آشنایی کلّی با چگونگی نفوذ زبان فارسی در آناتولی، مختصری دربارۀ سنّت دستور نویسی در ادب فارسی، به ویژه در آناتولی بحث می‌شود. سپس در کنار آشنایی با زندگی و آثار نویسنده، دربارة فصل‌های مختلف مفردات، توضیح داده می‏شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mufradat: The oldest Persian grammar in Anatolia (a work with the aim of teaching Persian correctly)

چکیده [English]

Mufardat is a prose work by Ahmad Da'i - a writer and poet of the 8th and 9th centuries of Hijri - which was written for the purpose of teaching the Persian language correctly. This work can be considered the oldest Persian grammar written in Anatolia. This work includes four parts: 1. Nouns 2. Verbs 3. morphology, 4. Letters. The first part is actually a dictionary that provides Turkish equivalents of Persian names. The second part is an alphabetical dictionary that includes the Turkish equivalent of Persian verbs. In these two sections, the Turkish equivalent of Persian words is written below them. In the third part, Persian morphology is discussed and in the fourth part, Persian letters are discussed. In this article, along with a general introduction to the influence of the Persian language in Anatolia, a brief discussion about the tradition of writing grammar in Persian literature, especially in Anatolia, is discussed. Then, along with getting to know the author's life and works, the different chapters of Mufradat are explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ahmad Daei
  • Mofradat
  • Persian-Turkish Dictionary
  • Persian Grammar
  • Old Anatolian Turkish