اقتباس صورت و معنا در سروده‌های امیری فیروزکوهی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی فرهنگستان هنر

چکیده

اقتباس و بازآفرینی معانی و مضامین متون مختلف، همواره از سده‌های گذشته تاکنون نزد آفرینشگران متون ادبی امری ساری و جاری بوده است. امیری فیروزکوهی در گسترة شعر معاصر، شاعر سنت‌گرای صاحب‌سبک با زبان و بیان خاص خود است که با طبع لطیف و نکته‌سنج خود و با احاطه و اشراف خوبی که بر زبان و ادب فارسی و عربی داشت، توانست معانی و مضامین شعری متنوعی را در سروده‌های خود بیافریند و عرضه نماید. باوجود این، او در پرداخت مضامین و معانی شعری، از متون دیگر نیز تأثیر پذیرفته و در اغلب موارد به طرز هنرمندانه‌ای در سروده‌هایش مندرج ساخته است. در مقالة حاضر به روش توصیفی و تحلیلی، دیوان امیری از منظر تأثیرپذیری از متون مختلف نقد و بررسی شده است. یافته‌های پژوهش آشکار می‌سازد امیری برخلاف گمان برخی از پژوهشگران، صرفاً متأثر از صائب تبریزی نیست. شاعر در بخشی از مضمون‌پردازی‌هایش متأثر از قرآن و احادیث است و در بخشی دیگر، از متون ادبی منظوم و منثور دیگر شاعران و نویسندگان ایرانی و غیرایرانی، بویژه شاعران معروف سده‌های پنجم تا یازدهم هجری همچون خاقانی، سعدی، مولوی و صائب، تأثیر پذیرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Adaptation of form and meaning in the poems of Amiri Firoozkoohi

نویسنده [English]

  • Ali Taqavi
Faculty member of the Academy of Arts
چکیده [English]

Adapting and recreating the meanings and themes of different texts has always been current among the creators of literary texts for centuries. Amiri Firoozkoohi in the field of contemporary poetry, is a traditionalist stylist poet with his own language and expression, who with his delicate and perspicacious talent and with his good knowledge and cognizance on Persian and Arabic language and literature, was able to create and express various meanings and themes of poetry in his poems. Nevertheless, he has been influenced by other texts in paying attention to the themes and meanings of poetry, and in most cases, he has included them in an artistic way in his poems. In the present article, by descriptive and analytical methods, the influence of different texts on Amiri’s poetical works has been reviewed and criticized. The research findings reveal, contrary to opinion of some researchers, Amiri is not simply influenced by Saeb Tabrizi. the poet is influenced by the Quran and hadiths in some of his themes, and in another part he has influenced by the poetic and prose literary texts of other Iranian and non-Iranian poets and writers, especially the poets of the fifth to eleventh centuries AH, Like Khaghani, Saadi, Molavi and Saeb.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Persian poem"
  • "Contemporary poem"
  • "Amiri Firoozkoohi"
  • "Adaptation"
- قرآن کریم.
- آملی، شمس‌الدین محمد. (1380). فرهنگ اصطلاحات و تعریفات (نفایس الفنون). تهران، فردوس.
- ابشیهی، شهاب‌الدین محمد. (1419ق). المستطرف فی کل فن مستظرف. بیروت، عالم الکتب.
- ابن‌یمین فریومدی. (1344). دیوان اشعار. تصحیح حسینعلی باستانی‌راد، تهران، کتابخانة سنایی.
- ابی‌سلمی، زهیر. (1387). «معلقه». در معلقات سبع، ترجمة عبدالمحمد آیتی، تهران، سروش.
- اعتصامی، پروین. (1385). دیوان. به کوشش ولی‌الله درودیان، چاپ چهارم، تهران، نشر نی.
- امیرمعزّی، ابوعبدالله محمد. (1318). دیوان. تصحیح عباس اقبال، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
- امیری فیروزکوهی، کریم. (1389). دیوان. 3ج، به کوشش امیربانوی امیری فیروزکوهی، تهران، زوار.
- ایرج میرزا. (1356). تحقیق در احوال و آثار و افکار و اشعار ایرج میرزا. به کوشش محمدجعفر محجوب، تهران، گلشن.
- باباطاهر عریان. (1311). دیوان. به کوشش حسن وحید دستگردی، تهران، ارمغان.
- حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد. (1386). دیوان. به اهتمام احمد مجاهد، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران
- خاقانی شروانی، افضل‌الدین. (1382). دیوان. تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران، زوّار.
- دهخدا، علی‌اکبر. (1377). امثال و حکم. ج1 و 2، چاپ دهم، تهران، امیرکبیر.
- رودکی، جعفربن‌محمد. (1390). بهترین رودکی، همراه با اشعار نویافته. به کوشش محمدعلی سپانلو، تهران، نشر چشمه، 1390.
- سعدی شیرازی، مشرف‌الدین مصلح. (1375). بوستان. تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران، خوارزمی.
- سعدی شیرازی، مشرف‌الدین مصلح. (1384). غزلیات. تصحیح محمدعلی فروغی، چاپ پنجم، تهران، ققنوس.
- سعدی شیرازی، مشرف‌الدین مصلح. (1383). گلستان. به کوشش منوچهر دانش‌پژوه، تهران، هیرمند.
- سعدی شیرازی، مشرف‌الدین مصلح. (1320). مواعظ. تصحیح محمدعلی فروغی، تهران، بروخیم.
- سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود. (1329). حدیقه الحقیقه. تصحیح مدرس رضوی، تهران، کلاله خاور.
- صائب تبریزی، میرزامحمدعلی. (1370). دیوان. 6ج، به کوشش محمد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی.
- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1368). دیوان. تصحیح تقی تفضلی، چاپ پنجم، تهران، علمی و فرهنگی.
- فرخی یزدی، محمد. (1380). مجموعه اشعار. تدوین مهدی اخوت و محمدعلی سپانلو، تهران: نگاه.
- مدبری، محمود. (1370). شاعران بی‌دیوان. تهران، پانوس.
- مسعود سعد سلمان. (1362) دیوان. تهران، گلشایی.
- مولوی، جلال‌الدین. (1376). کلیات شمس تبریزی. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، چاپ چهاردم، تهران، امیرکبیر.
- مولوی، جلال‌الدین. (1390). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد ا.نیکلسون، چاپ پنجم، تهران: هرمس.
- ناصرخسرو. (1387). دیوان اشعار. تصحیح مجتبی مینوی، تهران، معین.
- نصرآبادی، میرزامحمدطاهر. (1317). تذکرة نصرآبادی. تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران: ارمغان.
- نظامی عروضی، احمد. (1372). چهارمقاله. تصحیح محمد قزوینی، به کوشش محمد معین، تهران، ارمغان.
- نظامی گنجوی، جمال‌الدین الیاس. (1390). خسرو و شیرین. تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران، قطره.
- همایی، جلال‌الدین. (1377). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ پانزدهم، تهران، نشر هما.
- یوسفی، غلامحسین. (1388). چشمة روشن. چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات علمی.
 
ب. مقالات
- امیری فیروزکوهی، کریم. (1342). «بر بالین استاد». مجلة ارمغان، س32، ش9، ص393-401.
- امیری فیروزکوهی، کریم. (1360). «گفت‌وگو». فصلنامة هنر، س1، ش 1، ص284-289.
- امیری فیروزکوهی، کریم. (1357الف). «نقش شاعر و نقاشی او (1)». مجلة گوهر، س6، ش 62، ص102-106.
- امیری فیروزکوهی، کریم. (1357ب). «نقش شاعر و نقاشی او (2)». مجلة گوهر، س6، ش 63، ص188-193.
- تقوی، علی. (1399). «جلوه‌های پایداری در سروده‌های امیری فیروزکوهی». مجلة ادبیات پایداری، س 12، ش22، ص29-46.
- قاسم‌نژاد، علی. (1376). «اقتباس ادبی». فرهنگنامة ادبی فارسی، به سرپرستی حسن انوشه، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- گلچین معانی، احمد. (1384). «زندگی‌نامه خودنوشت». مجلة پیام بهارستان، س5، ش48، ص31-36.