دوره‌بندی در تاریخ ادبی (پیشینه، خاستگاه‌های فلسفی و کارکردها)

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه خوارزمی

چکیده

مطالعات تاریخی، در میان شیوه‌های طبقه‌بندی اطّلاعات تاریخی، بیش از همه به دوره‌بندی گرایش دارند. دوره‌بندی، اطّلاعات تاریخی را در محور زمانی بخش‌بندی می‌کند. نوشتۀ حاضر، پیشینه، بنیادهای فکری- فلسفی و کارکردهای دوره‌بندی را در تاریخ، به‌طور عام و در تاریخ ادبی، به‌طور خاص بررسی می‌کند. دوره‌بندی، مفهومی دیرپاست و رویکردها و شیوه‌های آن در گذر زمان دستخوش تحوّلات بسیار بوده است. روایتی که در این نوشته از این تحوّلات به دست داده می‌شود، نشان می‌دهد چگونه زمینه‌های کاربست این مفهوم در تاریخ ادبی فراهم آمده است. از این رو، بررسی نسبت میان دوره‌بندی در تاریخ عمومی و تاریخ ادبی ضرورت می‌یابد. مورّخان ادبی، دوره‌بندی را در معانی مختلفی به کار می‌برند. این معانی مختلف، از آبشخورهای فکری و فلسفی گوناگونی می‌آیند و درک این بنیادهای فکر و فلسفی، پیش‌درآمد فهم الگوهای ساختاری- در اینجا دوره‌بندی- برآمده از آنان است. با آن‌که از اوایل قرن بیستم تلاش‌های بسیاری برای تفکیک حوزۀ تاریخ ادبیّات و نقد ادبی صورت گرفته است، دوره‌بندی به‌عنوان عملی که ساختار کتب تاریخ ادبی را معیّن می‌کند، خود عملی انتقادی به‌شمار می‌رود و کارکردهایی اساسی در مطالعات ادبی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Periodization of literary history (background, philosophical origins and functions)

چکیده [English]

Historical studies, among the ways of classifying historical information, are most inclined to periodization. Periodization divides historical information in the time axis. The present article examines the background, intellectual-philosophical foundations and functions of periodization in history, in general, and in literary history, in particular. Periodization is a long-standing concept and its approaches and methods have undergone many changes over time. The narrative given in this article about these developments shows how the fields of application of this concept have been provided in literary history. Therefore, it becomes necessary to examine the relationship between periodization in general history and literary history. Therefore, it becomes necessary to examine the relationship between periodization in general history and literary history. Literary historians use periodization in different meanings. These different meanings come from different intellectual and philosophical sources, and understanding these philosophical foundations is the precursor to understanding the structural patterns - here, periodization - emerging from them. Although many attempts have been made since the beginning of the 20th century to separate the field of literary history and literary criticism, periodization as a practice that determines the structure of literary history books is considered a critical practice and has essential functions in literary studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Periodization
  • literary history
  • History
  • Literary Criticism