تحلیل چند ویژگی دارمای بودایی در گفتگوی بودی‌سَتوَه و بودا برمبنای یک دستنوشتۀ سُغدی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه تهران

چکیده

در مقالة حاضر چند ویژگی دارما1ی بودایی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این ویژگی‌ها از یک متن سغدی بودایی استخراج شده که دربردارندۀ گفت­وگوی میان بودا و بودی‌سَتوَه است و تحت عنوان قطعه P9 از مجموعه دستنوشته‌های سغدی بودایی کتابخانة ملّی پاریس در سال 1940 توسّط امیل بنونیست نامگذاری شده است. این قطعه شامل 148 سطر بوده و نوشته‌ای استوانه‌ای شکل شامل بخشی طولانی از یک متن نامشخّص است. در این مقاله سطرهای 6 الی 53 از قطعۀ مذکور که دربرگیرندۀ گفت­وگوی بودا و بودی‌ستوه است انتخاب شده و نگارنده تلاش کرده ضمن قرائت دست­نوشته و ترجمة آن از اصل زبان سغدی، ویژگی‌های برجسته دارمای بودایی را تحلیل کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysation of some Budhistic Dharma Characteristics

چکیده [English]

Tariqat al-Adab composed by Mohammad Hosain pen-named Bidar-e Tabrizi, is a book written in Nasta’liq calligraphy by Najafqoli Hashtroudi known as Sheykh al-Kottab in 1351 AH or 1311 SH lithographed in Tabriz. The work is apparently selected from Collection of Bidar-e Tabrizi’s Shir-o Shekar that is presumably composed during 1280 to 1310AH. This work is arranged in twelve chapters which are chiefly about didactic, moral and social traditions of the age. The book is written in simple prose and popular style. There are verses in Gazal and short Mathnavi with religious, moral and social themes. Tariqat al-Adab generally is among the didactic and advice books and has a personal folkloric style. This paper answers the questions that the book is about what basic and fundamental themes, which style and what is the composer’s writing method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Budhist - Dharma
  • Sogdian-scripture-characteristics
  1. - ابوالقاسمی، محسن، (1384) تاریخ زبان فارسی، انتشارات سمت، تهران .
  2. - آرمسترانگ، کرن، (1392) بودا، ترجمه نسرین پاشایی، نشر فراروان، تهران.
  3. - پاشایی، عسگری، (1380) هینه یانه شاخه ای از آیین بودا، نشر نگاه، تهران.
  4. - زرشناس¹، زهره، (1380) جستارهایی در زبانهای ایرانی میانه شرقی، موسسه انتشاراتی فرهنگی فروهر، تهران.
  5. - ---------²، (1380) شش متن سغدی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
  6. - شایگان، داریوش، (1389) ادیان و مکتب های فلسفی هند، انتشارات امیرکبیر، تهران.
  7. - قریب، بدرالزمان، (1376) "سغدی ها و جاده ابریشم"، مجله ایران شناخت، تهران، ش 5.
  8. - -----------، (1374) فرهنگ سغدی، انتشارات فرهنگان، تهران.
  9. - کریدرز، مایکل، (1372) بودا، ترجمه علی محمد حق شناس، نشر طرح نو، تهران.
  10. - ناکامورا، هاجیمه، (1379) "آیین بودا"، ترجمه ع. پاشایی، فصلنامۀ مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، سال دوم، ش 5.
  11. - هوکینز، بردلی، (1392) آیین بودا، ترجمه محمدرضا بدیعی، انتشارات امیرکبیر، تهران.
  12. - Bartholomae, C., (1961) Altrianisches Worterbuch, Berlin.
  13. - Kent, R., (1953) Old Persian, American Oriental Society, New Heaven, Connecticut.
  14. - Keown, D., (2003) A Dictionary of Buddhism,Oxford University Press, New York.
  15. - Sims-Williams, N., (1976) "The Sogdian Manuscripts in The British Museum", Indo Iranian Journal (IIJ).