اشعار قطران تبریزی در تذکرة لباب الألباب

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 پژوهشگر گروه تصحیح متون فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دانشجوی مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

2 پژوهشگر گروه تصحیح متون فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دانشجوی مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلّم

چکیده

تذکره‌نویسی، شکل نخستین تاریخ ادبیّات نگاری فارسی است و تذکره‌ها به هر صورتی که باشند، برای رسیدن به گوشه‌هایی از تاریخ ادبیّات مفیدند و مبنای کار محقّقان امروزند. از جمله تذکره‌های فارسی، لباب‌الألباب، نوشتة سدید‌الدّین محمّد عوفی است که نخستین تذکرة فارسی است و در حدود سال 618 ه.ق تألیف شده است. مؤلّف در جلد دوم این تذکره از 169 شاعر سخن گفته و منتخبی از اشعار آنان را آورده است. از جمع این شاعران، قطران تبریزی شاعر معروف قرن پنجم هجری است که عوفی، در ذیل "فصل سیم در ذکر شعرای عراق و نواحی آن" از او یاد کرده است. اشعار قطران در این تذکره، 74 بیت و شامل یک ترکیب‌بند و یک قصیده است. برای تصحیح دیوان قطران که تا امروز دست‌نوشتة کهنی از آن شناخته نشده است، مطالعه و بررسی اشعار وی در تذکره‌ها، بخصوص در لباب‌الألباب، از کارهای ضروری و اوّلیّه است. نگارندگان با مقابلة نسخه‌های موجود از دیوان او به تفاوت‌هایی رسیده‌اند که نمونه‌هایی از آن در اینجا تقدیم می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Qaran Tabrizi's poems in Lubab ul-Albab

چکیده [English]

‌Biography writing is the first form of Persian literary history, and biographies, in any form, are useful for reaching some parts of the history of literature and are the basis of today's researchers' work. Among the Persian biographies, Lubab ul-Albab, written by Muhammad Aufi, is the first Persian biography and was written around 618 AH. In the second volume of this biography, the author spoke about 169 poets and gave a selection of their poems. Among these poets, Qatran Tabrizi is a famous poet of the 5th century, who was mentioned by Aufi under "Chapter 3 on the mention of the poets of Iraq and its regions". Qatran's poems in this ‌biography are 74 verses and include a composition and a qasida. In order to correct Qatran’s Diwan, whose old manuscript has not been known until today, studying and examining his poems in biographies, especially in Lubab ul-Albab, is one of the essential and primary tasks. By comparing the available versions of his Diwan, the authors have come to differences, examples of which are presented here.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lobab al-Albab
  • QatranTabrizi
  • correction
  • texts