نوآوری‌های ناصرخسرو در سنّت قصیده‌سرایی فارسی

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشگاه گلستان

چکیده

قالب قصیده تا پیش از ناصرخسرو، بیشتر مدحی بوده است؛ امّا ناصرخسرو در قصیده چه از نظر قالب و چه معنا، ساختار شکنی نموده است. موضوع این مقاله، بررسی نوآوری های ناصرخسرو در این زمینه است. در بخش نخست مقاله اجمالاً به قصاید پیش از ناصرخسرو پرداخته شده است. شعر او از نظر ذوق شاعرانه و تبعیّت از برخی سنّت های ادبی، با شاعران پیش از خود شباهت هایی دارد. در بخش تفاوت ها ، دیدگاه ناصرخسرو دربارۀ شعر، وزن قصاید او، نوآوری در مقدّمه و قسمت اصلی قصیده بررسی شده است. قصد ناصرخسرو از وصف طبیعت، نشان دادن ناپایداری آن از طریق تداعی و دلالت های ثانوی ، لزوم دل نبستن به رهگذار بی معنی و همچنین گذر از طبیعت بیرون و رجوع به جهان درون است. در واقع ناصر خسرو در متن اصلی قصیده _که بنا به سنّت جایگاه مدح است_ به تفسیر و تأویل بخش اوّل- تغزّل- می پردازد و از مسائل دینی می گوید. سرچشمۀ این نگاه شاعر، قرآن و اندیشه های کلامی است که در برخی از آثار حکمی او به چشم می خورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Nasir Khusrow's innovations in the tradition of Persian odes

چکیده [English]

Before Nasir Khusrow, the format of qasida was mostly praise; But Naser Khosrow has broken the structure in the poem, both in terms of format and meaning. The subject of this article is to examine Nasir Khusrow's innovations in this field. In the first part of the article, odes before Nasir Khusrow are briefly discussed. In terms of poetic taste and adherence to some literary traditions, his poetry has similarities with previous poets. In the differences section, Nasser Khosrow's view on poetry, the weight of his poems, innovation in the introduction and the main part of the poem are examined. Nasir Khusrow's intention of describing nature is to show its instability through associations and secondary meanings, the necessity of not giving up on the meaningless passage, as well as passing from the outer nature and referring to the inner world. In fact, Nasser Khosrow, in the main text of the ode - which according to the tradition is the place of praise - deals with the interpretation and interpretation of the first part - the ghazal - and talks about religious issues. The source of this view of the poet is the Qur'an and theological thoughts that can be seen in some of his authoritative works.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Naser-Khosrow
  • Innovation
  • tradition
  • religious interpretation