اندیشة ماکیاولی و تاریخ بیهقی

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان

چکیده

کتاب ارزشمند تاریخ بیهقی به این دلیل که بر نکات و اشارات فرهنگی و اجتماعی پراکنده در خلال روایاتش اشتمال دارد، از نظر مطالعات فرهنگی و جامعه شناسی اهمیت بسیار دارد. زیرا این نکات، بازتاب دهندۀ جزئیّات زندگی اجتماعی در ایران قرن پنجم هجری است. یکی از وجوه ارزشمند تاریخ بیهقی، تبیین و توصیف شیوۀ مدیریت و مملکت داری سلاطین غزنوی، خصوصاً سلطان مسعود، با نگرشی تحلیلی و نقّادانه است. این ویژگی از نظر مطالعات میان رشته ای، در میان آثار تاریخی قرن پنجم و ششم هجری به کتاب تاریخ بیهقی ارزشی خاص بخشیده است. با توجّه به اینکه در جهان امروز، شالودۀ اندیشه‌های مدیریت سیاسی کشورهای غربی و اغلب ملل دیگر، تا حدّ زیادی از عقاید و تفکّرات نیکلوماکیاولی، سیاستمدار و نویسندۀ مشهور ایتالیایی (وفات 1527م.) تأثیر پذیرفته است و نظریات او از رنسانس به بعد، اهمیت بسیار یافته است، نویسندۀ این مقاله با شیوۀ توصیفی – تحلیلی و با استناد به مندرجات کتاب تاریخ بیهقی و آثار مهمّ نیکلوماکیاولی ، برآن است تا رفتارهای مدیریتی و روش‌های مملکت داری مسعود غزنوی را با عقاید و نظریات ماکیاولی مقایسه نماید. بر اساس نتایج این جستار، روش‌های مسعود در بیش از نیمی از موارد با توصیه‌های ماکیاولی منطبق است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Machiavelli's thought and Tarikh-i Beyhaqi

چکیده [English]

The valuable book of Tarikh-i Beyhaqi is very important in terms of cultural and sociological studies because it contains cultural and social hints scattered throughout its narrations. Because these points reflect the details of social life in 5th century Iran. One of the valuable aspects of Tarikh-i Beyhaqi is the explanation and description of the management and statecraft of the Ghaznavid sultans, especially Sultan Mas’ud, with an analytical and critical approach. In terms of interdisciplinary studies, this feature has given Tarikh-i Beyhaqi a special value among the historical works of the 5th and 6th centuries of Hijri. Considering that in today's world, the foundation of the political management ideas of Western countries and most other nations is largely influenced by the ideas and thoughts of Niccolo Machiavelli, the famous Italian politician and writer (died 1527) and his ideas from the Renaissance onwards , has become very important, the author of this article aims to compare Mas’ud Ghaznavi's management behaviors and statecraft methods with Machiavelli's ideas and theories, using the descriptive-analytical method and referring to the contents of the book Tarikh-i Beyhaqi and the important works of Niccolo Machiavelli. Based on the results of this research, Mas’ud's methods are consistent with Machiavelli's recommendations in more than half of the cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparison
  • political management
  • Machiavelli
  • Masood Ghaznavi
  • Beyhaghi History