بررسی و تحلیل سبک فکری و محتوایی سه آیین شاهنامۀ فردوسی با ایلیاد و ادیسۀ هومر

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ازاد اسلامی

2 هیئت علمی دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

     ایلیاد و ادیسة هومر، همانند شاهنامة فردوسی، تجلی‌گاه فرهنگ و سنّت­های اجتماعی و جهان­اندیشگی مردمان سرزمینی است که این آثار را در آنجا پدید آورده‌اند؛ بنابراین، با واکاوی مختصات فکری آیین­هایی که در این آثار بازتاب یافته‌اند، می­توان روحیات، افکار و عقاید مردم دو سرزمین باستانی ایران و یونان را باز شناخت.     در این پژوهش کوشش شده است ضمن بررسی آیین­های باستانی ایران و یونان از جمله: آیین سوگند و پیمان، مهمان‌نوازی و پیشکش دادن و آیین موسیقی، فرهنگ باستانی این دو تمدن دیرینه از منظر مؤلّفه‌های انسان­شناسی، جامعه­شناسی، دین­شناسی، روان­شناسی، واکاوی شود و جنبه­های اشتراک و افتراق آنان مورد بحث و مدّاقه قرار گیرد.  نتیجة بررسی نشان می‌دهد که میان تمدن­های بزرگ تاریخ باستان، که نژاد و منشأ تاریخی یکسانی دارند، تشابهات و افتراقات نه چندان عمیقی در آثار به جای مانده از آنها دیده می‌شود. تشابهات بیشتر از لحاظ ساختار و شیوة آداب و رسومی که در لایه‌های ظاهری آیین انجام می­دادند، دیده می­شود و علل افتراق آیین را می­توان به فاصلة زمانی میـان آثار و نویـسندگان­شان و بُعدِ مکانی نسبت داد، که این امر بر درون‌مایه‌های فکری و معنوی آیین­ها تأثیر بسزایی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of religion style of thought and content Shahnameh by Ferdowsi ruls Tuesday with Homer's Iliad and Odyssey

چکیده [English]

Homer's Iliad and Odyssey, like Ferdowsi's Shahnameh, is the origin of the culture and social tradition and word- thinking of the peoples of the land who created these works there؛therfore, by analyzing the intellectual coordinates that have been reflected in these works ,the spirits, thoughts and belives of in these works, the spirits ,thoughts and belives of the people of the ancient lands, Iran and the Greece ,will be recognizable.
In this inrestigation , it has efforted, be side studying about ancient rituals of Iran and Greece ,including: oath and covenant ritual,hospitality and gift giving and music ritual, the ancient culture of these two ancient civilization get analyzed from the perpective of anthropology ,sociology, theology and psycyhology factors and their similar and different aspect get discussed.The result of the study shows that , a mong great civilizations of the ancient history,that have the same race and historical origin,not so much deep similarities and differences are seen in their remained works.The similarities are more seen in structuire and in the way of customs that were performed in external layers, and the causes of difference among the rituals can be related to time distance among the works and thir authors and the place- dimension,that has a significant effect on intelectual and spiritual themes of these ritual.

کلیدواژه‌ها [English]

  • stylistics
  • Shahnameh
  • Iliad
  • Odyssey
  • ruls
  1. آبادی باویل، محمد(1350)، آیین‌ها در شاهنامه، دانشگاه تبریز: انتشارات کمیتة استادان.
  2. اسمیت، ژوئل(1383)، فرهنگ اساطیر یونان و روم، ترجمة شهلا برادران خسرو شاهی، تهران: روزبهان.
  3. اسلامی ندوشن، محمدعلی( 1387)، ایران و یونان در بستر باستان، تهران: انتشارات سخن.
  4. الیاده، میرچا(1363)، چشم‌اندازهای اسطوره، ترجمه جلال ستاری، تهران: انتشارات توس.
  5. بینش، تقی(1382)، در تاریخ مختصر موسیقی ایران، تهران: هوای تازه.
  6. باقرزاده خجسته، حسن(1392)، «جامعه شناسی و مردم شناسی موسیقی» http://khojasteh.ir/Default.aspx?PageName=News&Action=Subjects_Details&ID=163
  7. بهار، مهرداد(1385)، جستاری در فرهنگ ایران، تهران: نشر اسطوره.
  8. ترابی، علی اکبر(1385)، جامعه شناسی ادبیات، تهران: انتشارات فروزش.
  9. ثابت‌زاده، منصوره(1382)، «فردوسی و موسیقی در شاهنامه»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شماره 76-75، صص123-112
  10. جعفر، شعار و انوری، حسن( 1372)، رزمنامة رستم و سهراب، تهران: شرکت چاپ و انتشارات علمی.
  11. حسام‌پور، سعید و دهقانی، ناهید(1378)، «بررسی تحلیلی گونه‌های پیمان و سوگند در شاهنامة فردوسی»، پژوهشنامة ادب غنایی، شماره یازدهم، صص:66-36.
  12. حسنی، سعدی(1320)، تاریخ موسیقی، تهران: بنگاه مطبوعاتی صفی‌علیشاه.
  13. شمس، علی(1382)، تاریخچة موسیقی، تهران: نشر قلم.
  14. شمیسا، سیروس(1381)، سبک‌شناسی شعر، تهران: انتشارات فردوس.
  15. دورانت، ویل( 1372) تاریخ تمدن «قیصر و مسیح»، مترجمان: حمید عنایت، پرویز داریوش، علی‌اصغر سروش، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی
  16. راهگانی، روح انگیز(1377)، تاریخ موسیقی ایران، تهران: پیشرو.
  17. رزمجو،حسین(1381)،قلمرو ادبیات حماسی ایران،تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  18. زرین کوب، عبدالحسین(1383)، نامة نامور، چاپ دوم، تهران: انتشارات سخن.
  19. رضایی نیا، عباس(1382)، جایگاه موسیقی مذهبی در ایران باستان، مجله هنرهای زیبا، شماره 13 ، صص 117-105
  20. ژیران، فلیکس(1375)، فرهنگ اساطیر یونان، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور، انتشارات فکر روز.
  21. فردوسی، ابوالقاسم(1388) شاهنامه، سعید حمیدیان، چاپ مسکو، تهران: نشر قطره.
  22. کابلی، عبدالحسین(1381)، اساطیر، حماسه، عرفان، چاپ چهارم، تهران: نشر نغمه زندگی.
  23. کزازی، میرجلال‌الدین(1385)، نامة باستان، تهران: سمت.
  24. کوثری، مسعود(1386)، گفتمان موسیقی در ایران، پژوهشنامه فرهنگستان هنر، ویژه نقد جامعه شناسی هنر، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران ، شماره 2، صص121-114
  25. کیانی، حسین(1374)، سوگند در زبان و ادب فارسی، تهران: دانشگاه تهران.
  26. مقدس‌جعفری، محسن قلاوند(1393)، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان، سال پنجم، شماره چهاردهم، تابستان ، صفحات 146-123
  27. مشحون، حسن(1380) تاریخ موسیقی ایران، تهران: فرهنگ نشر نو.
  28. ملک عباسی، منصور(1383)، «تاریخچه سیر و سفر در ایران»، مجله کتاب ماه تاریخ و جفرافیا، ش 77و 78، ص 24 .
  29. میرجلال‌الدین، کزازی(1370)، مازهای راز، تهران: نشر مرکز.
  30. هومر(1385)، ادیسه، ترجمة سعید نفیسی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  31. هومر(1372 )، ایلیاد، ترجمة سعید نفیسی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  32. -یگر، ورنر(1376) پایدیا، ترجمة محمد حسن لطفی، تهران: شرکت سهامی انتشارات فکر روز.