سیری در رمان جنگ دهة 60

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه ایلام

چکیده

نوع نگاه نویسندگان رمان جنگ دهۀ 60 به پدیدۀ جنگ و همچنین درونمایۀ این رمان‌ها، حاکی از وجود سه دیدگاه و گرایش موافق، مخالف و بی‌طرف یا «نگاه سوم» نسبت به جنگ است که در ادبیّات داستانی و به ویژه رمان این دهه نمود یافته است.نویسندگان موافق جنگ، عمدتاً نویسندگان جوان و تازه کاری هستند که پس از انقلاب، به نویسندگی گرایش بیشتری یافته‌اند. هدف اصلی این نویسندگان و داستان‌های آن‌ها، ستایش پایداری و دفاع از میهن، تهییج و تقویت روحیّۀ سلحشوری و انجام رسالت عقیدتی و دفاع از ارزش‌های انقلابی و اسلامی در خصوص جنگ است. از جملۀ این آثار می‌توان به رمان «نخل‌های بی‌سر» از قاسمعلی فراست اشاره کرد.نویسندگان مخالف جنگ، عمدتاً از نویسندگان کهنه‌کارتر و با تجربه‌ای هستند که کار نویسندگی را از سال‌های پیش از انقلاب آغاز کرده‌اند. این گروه از نویسندگان، به جنگ نگاه ارزشی ندارند و معمولاً وارد جبهه نمی‌شوند و بیشتر به جنگ شهرها، مهاجرت و تبعات منفی آن در زندگی فردی و اجتماعی مردم می‌پردازند. از جملۀ این آثار می‌توان به رمان «زمستان 62» از اسماعیل فصیح اشاره کرد.نویسندگان بی‌طرف یا «نگاه سوم»، دستۀ کوچکتری از نویسندگان دهۀ 60 را تشکیل می‌دهند که در پاره‌ای از آثار خود، به موضوع جنگ پرداخته‌اند و در واقع به دور از انکار یا جانب‌داری، تنها به گزارش آن بسنده کرده‌اند. از جملۀ این آثار می‌توان به رمان «زمین سوخته» از احمد محمود اشاره کرد. از جمله ویژگی‌های رمان‌های جنگ دهۀ 60 می توان به مواردی چون حادثه محور بودن داستان، تأثیرپذیری شخصیّت‌ها از فرهنگ عاشورایی، عدم پرداخت هنری و گزارش‌گونه بودن حوادث، کمبود کشمکش و هول و ولا، وجود الگوهای تکراری، وجود ردّپای آشفتگی‌های ناشی از انقلاب و...اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A look at the war novel of the 60s

چکیده [English]

The way the authors of the war novels of the 60s look at the phenomenon of war, as well as the content of these novels, indicates the existence of three viewpoints and tendencies in favor, opposition, and neutral, or the "third view" towards war, which has appeared in the fiction literature, especially the novels of this decade. Writers in favor of the war are mainly young and novice writers who have become more inclined towards writing after the revolution. The main purpose of these authors and their stories is to praise the stability and defense of the homeland, to stimulate and strengthen the spirit of bravery and to fulfill the ideological mission and defend the revolutionary and Islamic values ​​in relation to war. Among these works, we can mention the novel "Headless Palms" by Qasim-Ali Ferasat. Writers against the war are mainly veteran and experienced writers who started writing years before the revolution. This group of writers do not value the war and usually do not enter the war front and mostly focus on the war of the cities, migration and its negative consequences in the individual and social life of the people. Among these works, we can mention the novel "Winter of 1362" by Ismail Fasih. Neutral writers or "Third View" are a smaller group of writers of the 60s who have addressed the issue of war in some of their works and in fact far from denying or taking sides, they have only reported it. Among these works, we can mention the novel "Scorched Earth" by Ahmad Mahmoud. Among the characteristics of the war novels of the 60s, we can mention such things as the fact that the story is based on events, the influence of the characters from the Ashura culture, the lack of artistic attention and the events being just reportive, the lack of conflict and horror, the presence of repetitive patterns, and the presence of traces of disturbances caused by the Revolution. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • contemporary literature
  • narrative literature
  • war novels