نقش سه وزیر( معین الدین پروانه، صلاح الدین ایوبی، شمس الدین اصفهانی ) درمنشآت سلاطین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان وادبیات فارسی،دانشکده علوم انسانی،دانشگاه آزاد اسلامی،شهرکرد،ایران

2 گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه ازاد اسلامی ، شهرکرد،ایران

چکیده

نقش سه وزیر(شمس‌الدین ‌اصفهانی، معین‌الدین پروانه و صلاح‌الدین ایوبی) در منشآت سلاطین



چکیده
منشآت سلاطین، اثری از کاتبی نامعلوم در سدۀ ششم و هفتم است که در موضوع اصول مکاتبات دولتی و دیوانی (ازجمله: تهنیت، تعزیت، رواتب، مراتب، دستورهای حکومتی، قواعد املا، شیوه‌های اغراق‌گویی و...) تألیف شده است. این مقاله به شیوۀ توصیفی‌تحلیلی، نامه‌های سه وزیر (شمس‌الدین ‌اصفهانی، معین‌الدین پروانه و صلاح‌الدین ایوبی) را بررسی کرده و از خلال آن ویژگی‌های ،اجتماعی و تاریخی و فرهنگی آن روزگار را کاویده است. درزمینۀ منشآت سلاطین، تا به ‌حال پژوهش روشمند و آکادمیکی صورت نگرفته است نتایج تحقیق نشان می‌دهد اندیشه‌های ایرانشهری در منشآت سلاطین به شکلی پررنگ و برجسته نمود یافته است. نویسندگان در لابه‌لای این نامه‌ها، مخاطبانشان را به راستی، داد و خرد فراخوانده‌اند و درحقیقت آیین‌نامۀ مستقل و مستندی تدوین کرده‌اند که مانع از انحراف و زوال زودرس حکومت شده است.

کلیدواژه: منشآت سلاطین، مکاتبات دیوانی، اندیشۀ ایران‌شهری، سبک‌شناسی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Position of Ministers in Manshaat Salatin(moenodin parvaneh-shamsodin esfahani-salahodin ayobi)

نویسندگان [English]

  • naghmeh moazeni 1
  • asghar reazporian 2
1 Department persian language and literature faculty of humanities university of shahrekord
2 Department persian language and literature faculty of humanities university of shahrekord
چکیده [English]

Position of Ministers in Manshaat Salatin moenodin parvaneh-shamsodin esfahani-salahodin ayboubi

Manshaat Salatin is a work by an unknown author in the sixth and seventh centuries, written on the subject of the principles of governmental and bureaucratic correspondence (including: greetings, condolences, rites, ranks, government orders, spelling rules, exaggeration methods, etc.). Using a descriptive-analytical method, this article examines the letters of three ministers (Shams-ud-Din Isfahani, Moin-ud-Din Parvaneh and Salah-ud-Din Ayoubi) and explores the social, historical and cultural characteristics of that era. There has been no methodical or academic research on Manshaat Salatin.The results of the research show that Iranshahri ideas have been prominently highlighted in Manshaat Salatin. Through the letters, the authors have called on their audiences to be truthful, just, and reasonable, and in fact have developed an independent and documented code of conduct that has prevented the premature deviation and decline of the government.

Keywords: Manshaat Salatin, Content-Based Stylistics, Court correspondence, Iranshahri Ideas

کلیدواژه‌ها [English]

  • Manshaat Salatin
  • Content-Based Stylistics
  • Court correspondence
  • Iranshahri Ideas
- ابن بی‌بی (امیر ناصرالدین حسینی) (1350)، اوامرالعلائیه فی امورالعلائیه، به اهتمام محمدجواد مشکور، تهران: کتاب‌فروشی تهران.
- احمد، عزیز (۱۳۶۲)، تاریخ سیسیل در دورۀ اسلامی، ترجمۀ نقی لطفی و محمدجعفر یاحقی، تهران: علمی و فرهنگی.
- افلاکی، شمس‌الدین احمد (1396)، مناقب‌العارفین، به کوشش توفیق هاشم‌پور سبحانی، تهران: دوستان.
- بیانی، شیرین (1381)، دین و دولت در ایران عهد مغول، جلد سوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- ثروت، منصور (1378)، خردنامه، تهران: امیرکبیر.
- جرجانی، عبدالقاهر (1368)، اسرار البلاغه، تهران: دانشگاه تهران.
- جوینی، محمد، (1388)، تاریخ جهانگشای جوینی، جلد اول، تهران: دنیای کتاب.
- حسینی، علیرضا و همکاران (1395)، «نقش جنگ‌های صلیبی در انتقال متون ادبی و عرفانی و فلسفی اسلامی به اروپا»، نشریۀ پژوهشنامۀ تاریخ اسلام، شمارۀ 21، صص 139-151.
-  خوافی، مجد (۱۳۸۹)، روضه خلد، مقدمه و تصحیح و تعلیق عباس‌علی وفایی، تهران: سخن.
- رازی، نجم‌الدین (1387)، به کوشش محمدامین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی.
- راوندی، محمد بن علی بن سلیمان (1363)، راحه الصدور و آیه السرور (در تاریخ سلاجقه) به تصحیح عباس اقبال آشتیانی و توضیحات مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر.
- رنسیمان، استیون (1351)، تاریخ جنگ‌های صلیبی، ترجمۀ منوچهر کاشف، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- روستا، جمشید و همکاران (1391)، «تحلیلی بر خدمات سیاسی و فرهنگی صاحب شمس‌الدین محمد اصفهانی، نشریۀ پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان، دوره 4، شمارۀ 1، صص39- 64.
- زرشناس، زهره و مریم مؤذنی (1391)، آیین ‌نامه‌نگاری در زبان سغدی بر اساس ‌نامه‌های باستان، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد.
- سعدی، گلستان (1384)، غلامحسین یوسفی، تهران: فردوسی.
- سعیدیان، غلامحسین و زهرا یوسفی (1386)، «وزیران سلجوقیان بزرگ از نگاهی دیگر» نشریۀ علمی‌پژوهشی مسکویه، دانشگاه آزاد اسلامی، شمارۀ 6، صص 101- 132.
- شریف‌زاده، منصوره (1386)، «تأثیر مولانا بر معین‌الدین پروانه و نقش آن در شکست مغولان روم» مجلۀ فرهنگ، پاییز و زمستان، شمارۀ 63 و 64، صص423-436.
- شریف، م.م (۱۳۶۷)، تاریخ فلسفه در اسلام، تهیه و گرداوری نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
-  شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (۱۳89)، مفلس کیمیافروش، تهران: سخن.
- طباطبایی، سیدجواد (1377)، درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران: کویر.
- طباطبایی، سیدجواد (1390)، خواجه نظام‌الملک گفتار در تداوم فرهنگی ایران‌زمین، تهران: نگاه معاصر.
- ظهیری ناو، بیژن و دیگران (1393)، «سیر و تداوم اندیشه‌های ایرانشهری درخردنامه گمنام»، پژوهش‌های ادبی، سال 11، شمارۀ 45،پاییزصص 123-140.
- عباسی، جواد،حاجی آبادی ،فاطمه (1395)، «وزارت در دودمان محلی ایران در قرن هشتم هجری از زوال ایلخانان تا برآمدن تیموریان»ایران نامه، شماره1،صص174-198
- غزالی، محمّد بن محمّد (1383)، نصیحه‌الملوک، به کوشش حسین خدیوجم، جلد اول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- فتوحی، محمود (1391)، سبک‌شناسی، تهران: انتشارات سخن.
- فلاحیه، احمد (۱۳۶۷)، واژگان انگلیسی ماخوذ از عربی، تهران: سروش.
- فضل‌الله رشیدالدین (1373)، جامع التواریخ، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- قادری، حاتم و تقی رستم‌وندی (1385)، «اندیشۀ ایرانشهری (مختصات و مؤلّف‌های مفهومی)»، فصلنامۀ علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهراء، سال ۱۶، شمارۀ 59، صص 125-132.
- کلوسنز، کارلا (1389)، دیوان‌سالاری در عهد سلجوقی، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: امیرکبیر.
- محرم‌خانی، فریبرز (1389)، «بررسی تأثیر اندیشه‌های ایرانشهری بر آرای امام محمد غزّالی»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، سال ۵، شمارۀ 4، صص 178-193.
- مصاحب، غلامحسین (1380)، دایره‌المعارف، جلد دوم، بخش اول، تهران: امیرکبیر، کتاب‌های جیبی.
- منشآت سلاطین، نسخۀ خطی (716)، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی.
- نرشخی، محمدبن جعفر (1362)، تاریخ بخارا، به کوشش مدرس رضوی، تهران: توس.
- هاشم‌پور سبحانی، توفیق (1371)، مکتوبات مولانا، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- هونکه، زیگرید (۱۳۶۱)، فرهنگ اسلام در اروپا، ترجمۀ مرتضی رهبانی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی، امیرکبیر.
- یاقوت حموی، المعجم البلدان، (1955)، سازمان میراث فرهنگی.
- یعقوبی، احمد بن اسحاق، (1371)، تاریخ یعقوبی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی