بررسی ومقایسه مقوله فتوت وجوانمردی درمتون نثرعرفانی تا پایان قرن ششم هجری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

فتوّت و جوانمردی به معنای مجموع خصائل پسندیده مانند: ایثار، فداکاری، شفقت نسبت به دیگران و مراقبه احوال نفسانی، یکی از آیین‌های ارزشمند مردمی بوده که در طول قرن‌های متمادی با تکیه بر قدرت اجتماعی در ایران وجود داشته و تداوم یافته است. این آیین در ایران از پیشینه‌ای بس طولانی برخوردار است و قدمت آن به دوران قبل از اسلام می‌رسد. آیین فتوّت و جوانمردی دارای دو رویکرد اجتماعی وفردی بوده و پیوسته اهل فتوّت را در دو جنبة مختلف به سوی تکامل انسانی سوق داده است. فتوّت در متون نثر عرفانی نیز به عنوان یکی از راههای وصول به حقیقت همواره موردتوجّه بوده است. در این آثار به جوانب مختلف آیین فتوّت از جمله جنبه‌های فردی، اجتماعی، الهی و نیز آداب و رسوم فتیان اشاره می‌شود. لیکن بیشترین توجّه نویسندگان متون نثر عرفانی متوجّه جنبة نظری آن است و به تعریف و تفسیر واژة فتوّت پرداخته‌اند. در این پژوهش قصد داریم مقولة فتوّت و جوانمردی را از دیدگاه اهل تصوّف و نویسندگان متون نثر عرفانی تا پایان قرن ششم هجری مورد بررسی و تجزیه و تحلیل علمی قرار دهیم. روش تحقیق ما در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative investigation of generosity and chivalry category mystical prose texts by the end of the sixth century AD

چکیده [English]

Faith in Iran have a long history to the time before Islam Rsd.yyn Vqdmt Vjvanmrdy generosity has been two hills Vpyvsth social approach to human evolution led Fetyān to two different aspects Ast.ftvt Nsrrfany literature as well as The truth has always been considered one of the methods of attaining the various aspects of religion, chivalry Ast.drayn works including aspects of personal, social, divine as well as customs fetyān mentioned, but most attention is the author of texts Nsrrfany understand theory and definition of chivalry dealt Vtfsyrvazhh This Economic Letter Tfsyrftvt the authoring perspective And.drayn Sufi mystical prose texts by the end of the sixth century AD, studied scientific Qrarbdhym.rvsh our research and analysis in this research is descriptive analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fetyān
  • mystical prose texts
  • generosity
  • Truth
  • Sufi

مراجع

  1. - قران کریم.
  2. - ابن معمار حنبلی بغدادی، محمّد ( 1998 ) کتاب الفتوه، با مقدّمة استاد مصطفی جواد، بغداد : مکتبه المثنی.
  3. - ابن منظور ( 1405 ) لسان العرب، الجلد الخامس العشر، قم : نشر ادب الحوزه .
  4. _ ابن منوّر میهنی،محمّد (1376) اسرارالتّوحید فی مقامات شیخ ابی سعید،جلد اوّل، تصحیح دکتر محمّدرضا شفیعی کدکنی، چاپ چهارم، تهران: آگاه
  5. - ابو نصر سرّاج طوسی ( 1382) اللمع فی التصوّف، ترجمه دکتر مهدی محبتی ؛ چاپ اوّل، تهران : اساطیر.
  6. - اربابی، علی ( 1390) آیین پهلوانی، جوانمردی و عیّاری، چاپ اوّل، تهران : زوّار .
  7. - افشاری، مهران ( 1384) آیین جوانمردی، چاپ اوّل، تهران : دفتر پژوهش‌های فرهنگی .
  8. - تهانوی، محمّد بن علی (1967 ) کشاف اصطلاحات الفنون، جلد دوم، تهران : خیام .
  9. - خرقانی، ابوالحسن (1363) احوال و اقوال ابوالحسن خرقانی به ضمیمه منتخب نورالعلوم، تصحیح مجتبی مینوی، چاپ سوم، تهران : طهوری .
  10. - خواجه عبدالله انصاری هروی (1382) منازل السّائرین، ترجمة دکتر عبدالغفور روان فرهادی، چاپ اوّل، تهران: انتشارات مولی.
  11. -. ........................ (1349) رسائل، تصحیح وحید دستگردی، چاپ سوم، تهران: چاپخانة شرق.
  12. - ........................ (1388) صدمیدان، تصحیح قاسم انصاری، چاپ هفتم، تهران: طهوری.
  13. - ................. (1386) طبقات الصوفیه، تصحیح محمّد سرور مولایی، چاپ دوم، تهران: توس.
  14. - دهخدا، علی اکبر ( 1341 ) لغت نامه، تهران : انتشارات دانشگاه تهران .
  15. - سلمی نیشابوری، ابوعبدالرّحمن (1372) مجموعه آثار ابوعبدالرحمن سلمی نیشابوری، جلد دوم و سوم، تصحیح نصرا... پورجوادی، چاپ اوّل، تهران : نوبهار .
  16. - سهروردی، شهاب الدّین عمر (1364) عوارف المعارف، ترجمه ابومنصور عبدالرّحمن اصفهانی، به اهتمام قاسم انصاری، چاپ اوّل، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی .
  17. - صرّاف، مرتضی ( 1352 ) رسائل جوانمردن مشتمل بر هفت فتوّت نامه، چاپ اوّل، تهران : چاپخانه پیکان .
  18. - عطّار نیشابوری، فریدالدّین (1379) تذکرة الاولیاء، تصحیح رینولدنیکلسون، چاپ اول، تهران: اساطیر.
  19. - عین القضاة همدانی، عبدا... بن محمّد (1341) تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، تهران: کتابخانه منوچهری.
  20. - عین القضاة همدانی، عبدا... بن محمّد (1377) نامه‌های عین القضاة، به اهتمام علینقی منزوی و عفیف عسیران، چاپ سوم، تهران: اساطیر.
  21. - قشیری، ابوالقاسم (1361) ترجمه رساله قشیریّه، تصحیح بدیع الزّمان فروزانفر، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  22. - کاظمینی، کاظم ( 1343 ) نقش پهلوانی و نهضت عیّاری در تاریخ، چاپ اوّل، تهران : چاپخانه بانک ملّی ایران .
  23. -کربن، هانری ( 1383 ) آیین جوانمردی، ترجمه احسان نراقی، چاپ اوّل، تهران : سخن .
  24. - مؤذّن جامی، محمّد مهدی ( 1388) ادب پهلوانی، چاپ اوّل، تهران : ققنوس .
  25. - میبدی، ابوالفضل رشیدالدّین (1357) کشف الاسرار وعدة الابرار، جلد دوم، چهارم و پنجم، تصحیح علی اصغر حکمت، تهران : امیرکبیر.
  26. - نفیسی، سعید ( 1385 ) سرچشمه تصوّف در ایران، چاپ دوم، تهران : اساطیر .
  27. - هجویری، ابوالحسن علیّ بن عثمان (1389) کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، چاپ ششم، تهران: سروش.
  28. - انصاری هروی، خواجه عبدا... (1382) منازل السائرین، ترجمه دکتر عبدالغفور روان فرهادی، چاپ اول، تهران: انتشارات مولی
  29. -...............،............ (1349) رسائل، تصحیح وحید دستگردی، چاپ سوم، تهران: چاپخانه شرق
  30. - .............،............. (1388) صدمیدان، تصحیح قاسم انصاری، چاپ هفتم، تهران: طهوری
  31. - ............،......... (1386) طبقات الصوفیه، تصحیح محمد سرور مولایی، چاپ دوم، تهران: توس
  32. - حافظ شیرازی ، شمس الدین محمد (1379) کلیات دیوان حافظ، چاپ سوم، تصحیح محمد قزوینی، تهران: انتشارات یاسین
  33. - خرقانی، شیخ ابوالحسن (1363) احوال و اقوال ابوالحسن خرقانی به ضمیمه منتخب نورالعلوم، تصحیح مجتبی مینوی، چاپ سوم، تهران: طهوری
  34. - سراج طوسی، ابونصر (1382) اللّمع فی التصوف، ترجمه دکتر مهدی محبتی، چاپ اول، تهران: اساطیر
  35. - سلمی نیشابوری، ابوعبدالرحمن (1372) مجموعه آثار ابوعبدالرحمن سلمی نیشابوری، جلد دوم و سوم، تصحیح نصرا... پورجوادی، چاپ اول، تهران: نوبهار
  36. - سهروردی، شهاب الدّین عمر (1364) عوارف المعارف، ترجمه ابومنصور عبدالرحمن اصفهانی، به اهتمام قاسم انصاری، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
  37. - عطّار نیشابوری، فریدالدین (1379) تذکرة الاولیاء، تصحیح رینولدنیکلسون، چاپ اول، تهران: اساطیر
  38. - عین القضاة همدانی، عبدا... بن محمد (1341) تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، تهران: کتابخانه منوچهری
  39. - عین القضاة همدانی، عبدا... بن محمد (1377) نامه های عین القضاة، به اهتمام علینقی منزوی و عفیف عسیران، چاپ سوم، تهران: اساطیر
  40. - قشیری، ابوالقاسم (1361) ترجمه رساله قشیریه، تصحیح بدیع الزّمان فروزانفر، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
  41. - مولوی، جلال الدین محمد (1384) مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، چاپ اول، تهران: نشر گلسار
  42. - میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1357) کشف الاسرار وعدة الابرار، جلد دوم، چهارم و پنجم، تصحیح علی اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر
  43. - هجویری، ابوالحسن علیّ بن عثمان (1389) کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، چاپ ششم، تهران: سروش
تاریخ ادبیات
دوره 8، شماره 2
1394
صفحه 5-26

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار