بحثی در باب سبک‌شناسی سمک عیار

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

سمک عیار داستانی است عامیانه، بازمانده از حدود قرن ششم یا اوایل قرن هفتم که فرامرز بن خداداد آن را بر اساس روایت صدقۀ بن ابی القاسم شیرازی گرد آورده است. داستان بر محور اعمال و رفتار یکی از عیّاران به نام سمک می‏چرخد و دست‏کم از سه جهت عناصر عامیانه در آن قابل تشخیص است: اعتقادات و فرهنگ عوام، بعضی جنبه‏های روائی از جمله وجود حوادث تصادفی و واقعه‏های عامه‏پسند و زبان داستان. اشاره به تقدیر در اتّفاقات داستان، رفع ابهام از ذهن خواننده، فراوانی گفتگو، توصیفهای متعدّد، از جمله ویژگیهای روائی داستان است. نثر سمک عیّار نیز از نوع نثرهای سادۀ عصر است همراه با بعضی کهنگیهای زبانی اعمّ از صرفی یا نحوی و بعضی ویژگیهایی که خاصّ زبان داستان تواند بود؛ از جمله گروهی از تعبیرهای عامیانه که بعضی از آنها تا مرز دشنام پیش می‏رود. همچنین صفتهایی خاص در توصیف اشیاء و حوادث داستان وجود دارد که بعضی از آنها در دیگر متون کمتر به کار رفته است. سجع، استشهاد به بعضی بیتها و مثلها و پاره‏ای صورخیال به‏خصوص تشبیه‏های گسترده و بلیغ و کنایه نیز در جای‏جای متن هست که هر یک در موضعی خاص به کار رفته است. نمودهای فرهنگی مربوط به ایران باستان از جمله ویژگیهای مهمّ فکری در داستان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A discussion about the stylistics of Samak-e Ayyar

چکیده [English]

Samak-e Ayyar is a folk tale, surviving from around the 6th or early 7th century, which was compiled by Faramarz bin Khodadad based on the narration of Sadaqa bin Abi al-Qasim Shirazi. The story revolves around the actions and behavior of one of the knights errant named Samak, and folk elements can be recognized in it at least from three aspects: the beliefs and culture of the common people, some narrative aspects, including the existence of random incidents and popular events and the language of the story. Mentioning fate in the events of the story, removing ambiguity from the reader's mind, the abundance of dialogue, multiple descriptions, are among the narrative features of the story. Samak-e Ayyar's prose is also the type of simple prose of the era, along with some linguistic obsolescence, both morphological and syntactical, and some features that could be specific to the language of the story; including a group of slang expressions, some of which go as far as cursing. Also, there are special adjectives in describing the objects and events of the story, some of which are used less in other texts. Saj’, reference to some verses and parables, and some images, especially wide and eloquent similes and irony, are also found in various places in the text, each of which is used in a specific position. Cultural expressions related to ancient Iran are among the important intellectual features in the story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • stylistics
  • Samak Ayyar
  • narrative features
  • language of story
  • intellectual features