باز شناسی منبع 38رباعی منسوب به مولانا، در متون ادبی و تاریخی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه رازی

2 کارشناس ارشد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه رازی

چکیده

مولانا جلاالدین محمد بلخی دارای آثار متعدد در نظم ونثر پارسی است که به صورت مجموعه‌ای باارزش و حجیم باقی مانده‌است. یکی از این آثار، رباعیاتی است که در کلیات اشعار او تحت عنوان کلیات شمس به چاپ رسیده است. از آنجاییکه تنها تصحیح قابل اعتماد دیوان کبیرمولانا از بدیع الزمان فروزانفر مربوط به پنجاه سال پیش است و فراوانی و شیوۀ خاص مولانا درسرودن اشعار، امکان داخل شدن شعرهایی از دیگران که با نسبت به مولانا در این دیوان وارد شده، فراوان است استخراج این اشعار منسوب مورد توجه و نقد بررسی پژوهشگران بوده؛ دراین پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استخراج سی و هشت رباعی از مولانای بلخی از کلیات شمس به تصحیح فروزانفر و به مدد جستجو و باز شناسی بیش از 40 منبع ادبی و تاریخی ثابت کردیم که؛ برخی از این رباعی‌ها از مولانا نیست و پیش از او به افرادی دیگر نسبت داده شده است ولی به نام او رقم خورده و باید این رباعیات را از رباعیاتی که سرودۀ مولوی است، جدا کرد. نگارندگان در این پژوهش توانسته اند، منبع بخشی از رباعیات منسوب به مولانا را پیش و پس از حیات او مشخص کنند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Recognition of the source of 38 Rabbis attributed to Molana, in literary and historical texts

نویسندگان [English]

  • Ebrahim RahimiZangene 1
  • Leila Rahmatian 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University
2 Master of Science in Farsi Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University
چکیده [English]

Molana Jalalodin BalkhiIn has numerous works in the Persian order, which remains a valuable and massive collection. One of these works is the rhubarbs that have been published in the general terms of his poems under the title Kelayat Shams. Since only the reliable correction of the Divine of Kabirulmane from the Fate Zanan Farezanfar was fifty years ago, and the abundance and special manner of Mowlana in breaking the poetry, it is possible to enter poems from others that have entered into this court with respect to Rumi. The extraction of these related poems Considered and criticized by researchers.In this research we use a descriptive-analytical method And by extracting thirty-eight robberies from the Balkhi Maulana from the Shams' generalities, to correct Forouzanfar and to prove the search for and reconnaissance of more than 40 literary and historical sources; Some of these quatrains are not from Rumi and before them are attributed to other people, but they are named in his name, and they should be separated from the Rubaiyites that were composed by Rumi. The authors of this study have been able to identify the source of some of the Rab'a'yat attributed to Rumi before and after his life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rubai
  • Rubaiyat Molana
  • Trustworthiness of Assignment
  • Critical Reflection
  1. ابو الخیر، ابو سعید، (1369)، سخنان منظوم، سعید نفیسی، سنایی، چاپ سوم.
  2. افشار، ایرج و طاهر، غلامرضا، (1378)، المختارات من الرسائل، بنیاد موقوفات محمود افشار، چاپ اول
  3. افلاکی، شمس الدین، (1375)، مناقب العارفین، تصحیح تحسین یازجی، دنیای کتاب، چاپ سوم.
  4. انوری(1376)، دیوان، تصحیح مدرس رضوی، 2ج، علمی، چاپ چهارم..
  5. اوحد الدین کرمانی، (1366)، دیوان رباعیات، احمد ابو محبوب، سروش، چاپ اول.
  6. باباافضل محمد مرقی کاشانی، (بی تا)، دیوان، بررسی، مقابله و تصحیح مصطفی فیضی حسن عاطفی و دیگران، اداره فرهنگ و هنر کاشان..
  7. بقلی، روزبهان، (1366)، عبهر العاشقین، تصحیح محمد معین و هانری کربن، طهوری، چاپ سوم.
  8. حسینی یزدی، محمد، (1388)، العراضه فی حکایة السلجوقیه، به کوشش مریم میر حسینی، موقوفات بنیاد محمود افشار، چاپ اول
  9. داغستانی، علیقلی واله، (1383)، تذکره ریاض الشعراء، تصحیح سید محسن ناجی نصر آبادی، 4ج، اساطیر، چاپ اول.
  10. رازی، امین احمد، (1378)، تذکره ی هفت اقلیم، تصحیح سید محمد رضا طاهری، 4ج، سروش، چاپ اول، 1378.
  11. سعد سلمان، مسعود، (1367)، دیوان تصحیح مهدی نوریان، 2ج، کمال.
  12. سنائی، (1385)، دیوان، تصحیح مدرس رضوی، سنایی، چاپ ششم.
  13. سهروردی، شهاب الدین (1386)، عوارف المعارف، ترجمه ی ابو منصور اصفهانی، به اهتمام قاسم انصاری، سخن، چاپ چهارم.
  14. شروانی، خلیل (1366)، نزهة المجالس، تصحیح محمد امین ریاحی، چاپ اول.
  15. شفیعی کدکنی، محمد رضا (1387)، مقدمه، گزینش و تفسیر غزلیات شمس تبریز، 2ج، سخن، چاپ اول
  16. شعبانی، محمد رضا (1389)، «مولوی، صوفی ترانه گو (بررسی رباعیات مولانا و جایگاه آن در شعر فارسی)»، کتاب ماه ادبیات، شماره 156، صص 22-31.
  17. شمس تبریزی (1385)، تصحیح محمد علی موحد، 2ج، طهوری، چاپ سوم.
  18. شمیسا، سیروس (1387)، سیر رباعی، تهران: علم، چاپ سوم.
  19. شمیسا، سیروس (1393)، انواع ادبی، تهران: میترا، چاپ چهارم.
  20. ظهیری سمرقندی (1349)، اغراض السیاسه، تصحیح جعفر شعار، دانشگاه تهران.
  21. ظهیری سمرقندی (1381)، سِندباد نامه، تصحیح محمد باقر کمال الدینی، میراث مکتوب، چاپ اول.
  22. عطار نیشابوری (1375)، مختار نامه، تصحیح محمد رضا شفیعی کدکنی، چاپ دوم.
  23. علیشیر نوائی (1383)، تذکره ی مجالس النفائس، ، به اهتمام علی اصغر حکمت، منوچهری، چاپ اول.
  24. عوفی، محمد (1386)، جوامع الحکایات و لوامع الروایات، تصحیح امیر بانو مصفا، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول.
  25. عوفی، محمد (1389)، لباب الالباب، تصحیح ادوارد برون و تصحیحات جدید و حواشی و تعلیقات سعید نفیسی، هرمس، چاپ اول.
  26. عین القضات همدانی (1377)، نامه ها، تصحیح علی نقی منزوی و عفیف عسیران، اساطیر، چاپ سوم
  27. عین القضات همدانی (1386)، تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، انتشارات منوچهری، چاپ هفتم
  28. غزالی، احمد (1359)، سوانح، تصحیح نصر الله پور جوادی، بنیاد فرهنگ ایران..
  29. فرخی سیستانی (1385)، تصحیح محمد دبیر سیاقی، زوار، چاپ هفتم.
  30. مستوفی، حمدا... (1387)، تاریخ گزیده، به اهتمام عبد الحسین نوائی، امیر کبیر، چاپ پنجم
  31. مُعزی (1389)، دیوان، تصحیح عباس اقبال، اساطیر، چاپ اول.
  32. منشی، نصر ا...، (1385)، کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی، امیر کبیر، چاپ بیست و نهم.
  33. منور، محمد، (1388)، اسرار التوحید، تصحیح محمد رضا شفیعی کدکنی، آگه، چاپ هشتم
  34. مولوی، جلال الدین، (1363)، کلیات شمس، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، 8ج، دانشگاه تهران، چاپ سوم.
  35. میبدی، (1371)، کشف الاسرار تصحیح علی اصغر حکمت، امیر کبیر، چاپ پنجم
  36. نجم الدین رازی (1386)، مرموزات اسدی، تصحیح محمد رضا شفیعی کدکنی، سخن، چاپ سوم.
  37. نجم الدین رازی، (1379)، مرصاد العباد، تصحیح محمد امین ریاحی، علمی، چاپ هشتم..
  38. نسفی،عزیزالدین،(1359)،کشف الحقایق، به اهتمام احمد مهدوی دامغانی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  39. نوایی،امیر علیشیر،(1363)،مجالس النفائس،تصحیح علی اصغر حکمت،منوچهری،چاپ اول
  40. وراوینی، سعد الدین،(1376)، مرزبان نامه، تصحیح محمد روشن، اساطیر، چاپ سوم.
  41. هدایت، ، رضا قلی خان،(1385)، تذکره ی ریاض العارفین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول.
  42. همایی، جلال الدین (1388)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما، چاپ بیست و هشتم.
  43. یغمایی،، حبیب،(1343) ، نمونه نظم و نثر فارسی، تابان، چاپ اول.