خوانش واسوخت‌گرایانۀ غزلیات سنایی و مقایسۀ آنها با غزلیات طرز واسوخت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه کاشان

چکیده

واسوخت­سرایی در اصطلاح به اشعاری ساده و فارغ از پیچیدگی­های حاصل از آرایه­های ادبی معنوی اطلاق می­شود که روی­گردانی از معشوق درونمایۀ اصلی آنها را تشکیل می­دهد. مقالۀ حاضر با بررسی توصیفی- تحلیلی غزلیات سنایی  با پاسخ دادن به این سؤالات که آیا سنایی در غزلیات خویش به واسوخت­سرایی گرایش داشته یا نه و در صورت اثبات این موضوع، واسوخت­های او چقدر با موازین طرز مشهور واسوخت مطابقت دارد؟ تبیین می­کند سنایی در قرن ششم بدون به­کارگیری اصطلاح واسوخت در بسیاری از ابیات خود به­طورضمنی و آشکارواسوخت­­­سرایی کرده­است؛ در این ­راستا نگارنده با ذکر شواهد متعددی از غزلیات وی ثابت­­­ می­کند سنایی از یک سو به دلیل سرخوردگی از معشوق زمینی و از سوی دیگر به سبب دستیابی به عشق متعالی و ابداع قلندرانه­سرایی به اعراض از معشوق و سرودن «واسوخت­های تمام­عیار» که از نظر ساختار و محتوا کاملاً با موازین طرز واسوخت مطابقت دارند، روی­آورده­است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

“Vasukhtgerayane Readings of Sanāī’s Sonnets along with comparing them with Vasukht Scholl’s sonnets”

نویسنده [English]

  • fatemesadat taheri
Assistant Professor, University of Kashan
چکیده [English]

The Vasukhtsarai is referred to as simple poems without the complexity of literary language, which the return of the beloved is the main theme of it. This article, by answering the questions about whether the Sanāī in his sonnets interested to Vasukhtsarai or not and, if proved, how much does it fit with Vasukht Scholl’ standards? It explains that the Sanāī has done explicitly and emplicitly Vasukhtsarai in many of his verses in A.H. the sixth century; In this case, the author proves in a descriptive-analytical manner by providing various evidence of his sonnets, on the one hand, due to the frustration of the earthly beloved, and on the other hand, due to the achievement of a transcendental love and the invention of the Qalandariesoraies, Sanāī notices to return of the beloved and to compose " Full-scale Vasukhts ", which conforms in structure and content to the fullest of Vasukht school standards

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sanāī
  • Sonnets
  • Vasukhtsarai
  • Vasukht themes
  • Qalandarmaslaki
  1. فهرست منابع
  2. -خدیور، هادی و فرجی، شیما، (1393)، «ردّ پای واسوخت بر جادّۀ شعر فارسی از سبک خراسانی تا درخشش در قالب -یک مکتب مستقل»، فصلنامۀ تخصصی تحلیل و نقد متون زبان و ادبیات فارسی، پاییز، شماره 21، ص 55 تا 84
  3. -دهخدا، علی اکبر، ( 1335)، لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران
  4. -رزمجو، توران، (1390)، «نگاهی به مکتب واسوخت در تاریخ ادبیات ایران»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شماره 48، فروردین، ص80 تا 84.
  5. -سنایی، مجدود ابن آدم، (1336)، دیوان حکیم سنایی، به کوشش مظاهر مصفّا، چاپ اول،تهران: امیرکبیر
  6. -ـــــــــــــــــــــــ، (1388)، دیوان اشعار، به کوشش محمّدتقی مدرّس رضوی،چاپ هفتم، تهران: سنایی
  7. -شفیعی کدکنی، محمّدرضا، (1391)، تازیانه‌های سلوک، چاپ سیزدهم، تهران: آگه
  8. -شمیسا، سیروس، (1373)، سیر غزل در شعر فارسی، چاپ چهارم، تهران: فردوس
  9. -___________، (1375)، سبک شناسی شعر، تهران: فردوس.
  10. -صبور، داریوش، ( 1370)، آفاق غزل فارسی، تهران: گفتار
  11. -صفا، ذبیح الله، (1377)، تاریخ ادبیات در ایران، جلد2، چاپ هفتم، تهران: فردوسی
  12. -فتوحی، محمود، (1395)، صد سال عشق مجازی، تهران: سخن
  13. -گلچین معانی، احمد، (1374)، مکتب وقوع در شعر فارسی، چاپ اول، مشهد: فردوسی
  14. -مهدی‌پور، پریسا، (1392)، «مکتب وقوع و واسوخت، سبک رایج در قرن دهم هجری»، هفتمین همایش پژوهش‌های -زبان و ادبیات فارسی، تهران، دانشگاه هرمزگان، اسفند، ص 1722تا 1728.
  15. -نعمانی، شبلی، (1363)، شعر العجم، ترجمه سید محمد تقی داعی گیلانی تهران: دنیای کتاب
  16. -همایی، جلال‌الدین، ( 1371)، صناعات ادبی، تهران: علمی