معرّفی سه نسخة خطّی غزلیّات بیدل و ویژگی‌ آنها

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

به‌دست دادن متنی نزدیک به آنچه ساختة ذهن شاعر یا نویسنده بوده و قرابت بیشتری با نوشتة او داشته باشد، از دغدغه‌های همیشگی پژوهشگران است. به همین دلیل آثار بزرگان ادب پارسی، به تصحیح و تنقیح چندباره می‌انجامد. امّا این رویّه دربارة عبدالقادر بیدل انجام نگرفته است. این التفات اندک برای شاعری به عظمت بیدل که نقشی انکارناپذیر در رشد و گسترش زبان و ادبیّات فارسی دارد، دور از انصاف می‌نماید. این پژوهش بر آن است تا با جستاری دربارة کارهای انجا‌م‌گرفته پیرامون کلیّات بیدل، به معرّفی سه نسخة خطّی کتابخانة «مولانا آزاد» (دانشگاه اسلامی علیگر)، نسخة 1131 کتابخانة «رضا ـ رامپور» و نسخة 381 کتابخانة خدابخش «پتنا» بپردازد. شیوة انجام کار در بخش اوّل، مقایسه و نقد کارهای انجام شدة این حوزه بر اساس نمونه‌های ارائه شده و در بخش دوّم، واکاوی ویژگی‌ها، کاستی‌ها و برجستگی‌های هر نسخة دستنویس با ذکر دلایل نسخه‌شناسی و شواهد مثال است. ضرورت تحقیق، نبودن تصحیحی منقَح از کلیّات بیدل است و معرّفی سه نسخة خطّی، به عنوان نسخه‌هایی که قابلیّت استناد در یک تصحیح علمی را دارد، نتیجه‌ای است که این پژوهش به دنبال آن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An introduction to three manuscripts of Bidel's ghazaliyat and their characteristics

چکیده [English]

Obtaining a text that is close to what was created by the poet's or writer's mind and has more affinity with their writing is one of the constant concerns of researchers. For this reason, the works of Persian literary masters have been corrected and revised many times. However, this procedure has not been done for Abdul-Qadir Bidel. This small concideration is far from fair for a poet as great as Bidel, who has an undeniable role in the development and expansion of Persian language and literature. This research aims to investigate the works done on Bidel's Koliyat, to introduce three manuscripts of "Maulana Azad" library (Islamic University of Aligarh), copy 1131 of "Reza-Rampur" library and copy 381 of Khodabakhsh library in "Patna". The method of doing the work in the first part is to compare and criticize the works done in this field based on the examples provided and in the second part to analyze the characteristics, shortcomings and highlights of each manuscript copy by mentioning manuscriptology reasons and examples. The necessity of the research is the absence of revised textual criticism from Bidel’s Koliyat, and the introduction of three manuscripts as versions that can be cited in a scientific textual criticism is the result that this research is looking for.

کلیدواژه‌ها [English]

  • MirzaAbdolqaderBidel
  • Bidelcollected works
  • Maulana Azad Library
  • Aligarh Muslim University
  • Rampur Raza Library
  • Khodabakhsh Library
  • Patna