قاعده افزایی در غزلیات شمس

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه ارومیه

2 دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

قاعده افزایی یکی از شیوه های آشنایی زدایی در مکتب فرمالیسم روس است. در این شگرد قواعدی بر قواعد زبان معیار افزوده می شود که موجب برجسته سازی در متن ادبی می گردد. لیچ (LEECH)، برجسته سازی را به دو شکل انحراف از قواعد حاکم بر زبان (هنجارگریزی) و افزودن قواعدی بر قواعد حاکم بر زبان (قاعده افزایی) امکان پذیر می داند. یاکوبسن معتقد است که فرآیند قاعده افزایی چیزی نیست جز توازن در وسیع ترین مفهوم خود و این توازن از طریق «تکرار کلامی» (VERBAL REPETITOION) حاصل می آید. صناعاتی که از طریق توازن حاصل می شوند، از ماهیّتی یکسان برخوردار نیستند، به همین دلیل گونه های توازن را باید در سطوح تحلیلی متفاوتی بررسی کرد. استفاده از قاعده افزایی، دلالت بر توانایی شاعر در بهره­گیری از ظرفیّت های زبانی، جهت ناآشنا ساختن و برجستگی زبان است که صورت گرایان روس آن را عامل شکل گیری اثر ادبی می دانند. «کوله ریج» (COLERIDGE) شاعر و منتقد انگلیسی بر آن بود که شاعر به واسطة قوة مخیّلة­ خود خاصّه با استفاده از قاعده افزایی حجاب عادت را از برابر دیدگان می­زداید و واقعیت اشیا را به گونه­ای تازه­تر بر خوانندگان عرضه می دارد. در این پژوهش سعی بر آن است که غزلیات شمس را از طریق قاعده افزایی به عنوان یکی از شیوه هایی آشنایی زدایی در سطوح تحلیل آوایی و واژگانی مورد بررسی قرار داده تا گوشه هایی از زیبایی و برجستگی اشعار مولانا از این رهگذر بر ما آشکار گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rule addition in Divan-I Kebir

چکیده [English]

Rule addition is one of the methods of defamiliarization in the school of Russian formalism. In this method, rules are added to the rules of the standard language, which makes them stand out in the literary text. Leech considers accentuation to be possible in two forms: deviating from the rules governing the language (Deviation) and adding rules to the rules governing the language (rule addition). Jacobsen believes that the process of rule addition is nothing but balance in its broadest sense, and this balance is achieved through "Verbal Repetition". The industries that are obtained through balance do not have the same nature, for this reason the types of balance must be examined at different levels of analysis. The use of rule addition indicates the poet's ability to use the linguistic capabilities to make the language unfamiliar and prominent, which Russian formalists consider to be the factor in the formation of a literary work.
Coleridge, the English poet and critic, believed that the poet removes the habit from the audience’s mind through the power of his imagination, especially by using the rule addition, and presents the reality of things to the readers in a newer way. In this research, it is attempted to examine Divan-I Kebir through the rule addition as one of the methods of defamiliarization at the levels of phonetic and lexical analysis, so that corners of the beauty and prominence of Rumi's poems can be revealed to us through this passage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Extra
  • regulartiy‚defamiliarization‚verbalrepetition‚ equilibrium‚ Shams’s Lyrics