TY - JOUR ID - 98832 TI - رستاخیز مانوی در کفالایای قبطی و تطبیق آن با متون پارسی میانه و پارتی تورفانی، بر اساس تاریخ ادبیات مانوی JO - تاریخ ادبیات JA - HLIT LA - fa SN - 2008-7349 AU - مصطفوی کاشانی, حسین AU - اسماعیل پور مطلق, ابوالقاسم AD - دانشجوی دکترای دانشگاه تهران AD - استاددانشگاه شهید بهشتی Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 9 IS - 2 SP - 137 EP - 154 KW - مانویت KW - رستاخیز KW - کفالایا KW - پارسی میانه KW - پارتی DO - N2 - یکی‌از مهم‌ترین بخش‌های اساطیر مانوی، روایات مربوط به رستاخیز و پایان جهان است. هرچند نوشته‌های گوناگون مانویان، از فرقه‌های گوناگون و زبان‌های مختلف، در نوع نگاه به رستاخیز و نیز در کلیت روایات، با هم سازگارند، اما تفاوت‌هایی هم در این روایات به چشم می‌خورد. در این نوشتار، به تفاوت روایات مربوط به رستاخیز، در متون ایرانی میانة تورفانی و کفالایای قبطی پرداخته‌ایم. آثار تورفان توسط مانویان آسیای مرکزی از فرقة دیناوریه و کفالایا توسط مانویان مصر نگارش یافته‌اند. در هردو روایت، در پایان جهان، بخشی از نور برای ابد در تاریکی اسیر می‌ماند. تفاوت‌­های اساسی این دو روایت که خود ناشی از تفاوت جهان‌بینی و ریشه‌های فکری و فرهنگی این دو گروه از مانویان است، در سه محور اساسی قرار می‌گیرند: 1- در متون تورفان، ایزدان از اسارت ابدی بخشی از نور در تاریکی، هیچ اندوهی به دل راه نمی‌دهند؛ حال آنکه در کفالایا ایزدان از این اسارت سخت می‌گریند و مویه می‌کنند.2- به طور کلی و پیرو مورد نخست، ایزدان در روایات تورفانی از ویژگی‌های انسانی چون اندوه و ترس و مویه‌گری بری‌اند، حال آنکه در کفالایا، ایزدان به این دردهای انسانی مبتلایند و چهره‌ای زمینی‌تر دارند.3- در متون تورفان، علت اصلی اسارت نهایی پاره‌هایی از نور، ناامیدی آنها به رستگاری است. در این روایات، کلید رستگاری، امید است. در کفالایا برای امید چنین نقشی قایل نشده‌اند. در پایان، به تاثیرریشه‌های فکری و فرهنگی ایران و مصر بر شکل‌گیری این تفاوت‌ها می‌پردازیم UR - https://hlit.sbu.ac.ir/article_98832.html L1 - https://hlit.sbu.ac.ir/article_98832_fa59bb7f3257125e15f4954b240f591d.pdf ER -