%0 Journal Article %T درنگی بر سوانح زندگی عبید زاکانی در تذکره‌ها و سنجش آن با منابع دیگر %J تاریخ ادبیات %I دانشگاه شهید بهشتی %Z 2008-7349 %A حقیقی, فرزام %D 2022 %\ 08/23/2022 %V 15 %N 1 %P 157-178 %! درنگی بر سوانح زندگی عبید زاکانی در تذکره‌ها و سنجش آن با منابع دیگر %K عبید زاکانی %K تذکره‌نویسی %K تذکرةالشعراء %K ‌ خلاصة‌الاشعار %R 10.52547/hlit.2022.228122.1148 %X آنچه تذکره‌ها دربارۀ شاعران و نویسندگان نوشته‌اند، عمدتاً آمیزه‌ای از مطالب درست و نادرست است. می‌توان با دقت در این متون، مقایسۀ آن‌ها با یکدیگر، و سنجش آن‌ها با آثار شاعران و نویسندگان و دیگر منابع هم‌ارز برخی از خطاها در تاریخ ادبیات فارسی را رفع و پاره‌ای از ابهام‌ها را حل کرد. در مقالۀحاضر به بررسی «عبید زاکانی» در تذکره‌ها  پرداختیم. به نظر می‌رسد آنچه در این متون آمده همه از یک روایت سرچشمه گرفته، و هر بار بخشی از آن در این منابع با تغییراتی تکرار شده است. از میان تذکره‌ها دو تذکره را اصل قرار دادیم و سایر تذکره‌ها و منابع دیگر را در پرتو آن‌ها بررسی کردیم: تذکرةالشعراء دولتشاه سمرقندی (تألیف 892 ق.) و خلاصةالاشعار تقی‌الدین کاشی (تألیف 1016ق.). ما در گام نخست روایت هریک ازین دو تذکره را، در ذیل عبید زاکانی، با زدودن عناصر فرعی، نقل کردیم و در گام بعدی مشترکات و تفاوت‌های آن‌ها را با یکدیگر و در حاشیه با دیگر تذکره‌ها مقایسه کردیم. در این راه از کلیات عبید، دیوان‌ها و متون تاریخی سدۀ هشتم و نهم و نوشته‌های معاصران بهره بردیم و کوشیدیم تا ازین طریق میزان اصالت و اعتبار و درستی یا نادرستی مهم‌ترین گزاره‌های آمده در تذکره‌‌های فارسی در باب عبید را نشان دهیم و با این کار گامی در روشن شدن سوانح زندگی عبید برداریم. در پایان از میان آگاهی‌های مورد بررسی شاگردی عبید نزد عضدالدین ایجی، گورجای و سال وفات او پذیرفتنی می‌نمایند. %U https://hlit.sbu.ac.ir/article_102700_90a8d766ac5744523c113bd0cafe5b16.pdf