احوال و آثار شاه جهانگیر هاشمی کرمانی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 استاد دانشگاه باهنر کرمان

3 استاد دانشگاه باهنر

چکیده

         شاه جهانگیر هاشمی کرمانی از شاعران و عارفان قرن نهم و دهم هجری ، نسب او از طرف پدر و مادر به قاسم انوار و شاه نعمت الله ولی می‌رسد. با نظر به آثار او و به استناد منابع مختلف، او شاعری چیره دست و عارفی کامل بوده و می‌توان او را یکی از میراث داران بزرگ مکتب عرفانی نعمت اللّهیه به شمار آورد. هاشمی در طول حیات خود سفرهایی داشته است؛ از جمله او در سالهای پایانی عمر خود، یعنی نیمة اوّل قرن دهم به شبه قاره (سند) کوچید و در آن سرزمین، مورد تکریم حاکم آنجا شاه حسن ارغون و بزرگان آن دیار بود. آثار او عبارتند از دیوان شعرش که از میان رفته است و تنها ابیاتی ازآن در برخی تذکره‌ها نقل شده و دیگری منظومة مهم و شور انگیز مظهر الاثار که به پیروی از مخزن الاسرار نظامی سروده شده و نسخه‌های متعدّدی از آن موجود است. هاشمی این مثنوی را در سال 940 هـ در دیار سند سروده. او در سال 946 هـ هنگام بازگشت از سند به دست راهزنان کشته شد. در این مقاله تلاش شده تا با جستجو در منابع مختلف و بررسی و تحلیل و تطبیق آنها، شرحی کامل و صحیح از احوال و زندگی و آثار هاشمی کرمانی ارائه شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

زندگانی و احوال و آثار شاه جهانگیر هاشمی کرمانی

نویسندگان [English]

  • حامد حسینخانی 1
  • محمود مدبری 2
  • محمد صادق بصیری 3
1 استادیار دانشگاه باهنر
2 استاد دانشگاه باهنر
3 استاد دانشگاه باهنر
چکیده [English]

شاه جهانگیر هاشمی کرمانی از شاعران و عارفان قرن نهم و دهم هجری ، نسب او از طرف پدر و مادر به قاسم انوار و شاه نعمت الله ولی می‌رسد. با نظر به آثار او و به استناد منابع مختلف، او شاعری چیره دست و عارفی کامل بوده و می‌توان او را یکی از میراث داران بزرگ مکتب عرفانی نعمت اللّهیه به شمار آورد. هاشمی در طول حیات خود سفرهایی داشته است؛ از جمله او در سالهای پایانی عمر خود، یعنی نیمة اوّل قرن دهم به شبه قاره (سند) کوچید و در آن سرزمین، مورد تکریم حاکم آنجا شاه حسن ارغون و بزرگان آن دیار بود. آثار او عبارتند از دیوان شعرش که از میان رفته است و تنها ابیاتی ازآن در برخی تذکره‌ها نقل شده و دیگری منظومة مهم و شور انگیز مظهر الاثار که به پیروی از مخزن الاسرار نظامی سروده شده و نسخه‌های متعدّدی از آن موجود است. هاشمی این مثنوی را در سال 940 هـ در دیار سند سروده. او در سال 946 هـ هنگام بازگشت از سند به دست راهزنان کشته شد. در این مقاله تلاش شده تا با جستجو در منابع مختلف و بررسی و تحلیل و تطبیق آنها، شرحی کامل و صحیح از احوال و زندگی و آثار هاشمی کرمانی ارائه شود.

کلیدواژه‌ها [English]

  • شاه جهانگیر
  • هاشمی کرمانی
  • منظومه عرفانی
  • مظهر الاثار
  • سِند

مراجع

  1. فهرست منابع:
  2. -اته، هرمان. (1351). تاریخ ادبیّات فارسی، ترجمة رضازاده شفق، چ اوّل. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب
  3. -اوحدی بلیانی، تقّی الدیّن محمد.( 1388). عرفات العاشقین و عرصات العارفین. به تصحیح محسن ناجی نصر آبادی. چ اوّل. ج 6،تهران: اساطیر
  4. -ایرانمنش،پری.(1373). عرفای کرمان. چ اوّل. تهران: موسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی
  5. -باستانی، محّمد ابراهیم. (1369). حضورستان. چ اوّل. تهران: علم
  6. -بهزادی اندوهجردی، حسین. (1381). تذکرة شاعران کرمان. چ اوّل. تهران: دستان
  7. -تهرانی، آقا بزرگ. (1355). الذّریعه الی تصانیف الشّیعه. به کوشش احمد منزوی. چ اوّل. ج19. تهران: کتابخانة اسلامیّه
  8. -خدادادخان. (1959). تاریخ سند کراچی: چ اوّل. کراچی. چ اوّل. کراچی: سند ادبی بورد
  9. -خوشگو، بندرابن داس. (1389). سفینة خوشگو. به تصحیح سید کلیم اصغر. چ اوّل. ج2. تهران: موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
  10. -دارابیِ اصطهباناتی، شاه محمّد. (1391).لطایف الخیال. به تصحیح یوسف بیگ باباپور. چ اوّل. تهران: مجمع ذخائر اسلامی.
  11. -داغستانی، واله( 1384). ریاض الشّعراء . به تصحیح محسن ناجی نصر آبادی. چ اوّل.تهران
  12. -درایتی، مصطفی. (1389).فهرستوارها دست نوشت های ایران.چ اوّل. ج 12. تهران : کتابخانه و موزه مجلس
  13. -دریاگشت، محّمد رسول. (1356). سی گفتار دربارة کرمان. چ اوّل. کرمان: استانداری کرمان
  14. -دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت نامه دهخدا. چ دوم. ج 1.تهران: دانشگاه تهران
  15. -دهش، عبدالله. (1357). تذکرة شعرای کرمان. چ اوّل. کرمان: اداره کل فرهنگ و هنرکرمان
  16. -رازی، امین احمد. (1386). هفت اقلیم.به تصحیح جواد فاضل. چ اوّل. ج1. تهران: سروش
  17. -صبا، محمّد مظفّر. (1343). روز روشن. به تصحیح محمّد حسین رکنی زاده. چ اوّل.تهران: کتابخانه رازی
  18. -صفا، ذبیح الله. (1383). تاریخ ادبیّات در ایران. چ 11. ج 5. ب2. تهران: فردوس
  19. -قانع تتوی. میر علیشیر. (1971). تحفه الکرام. به تصحیح حسام راشدی. چ اوّل. کراچی : سند ادبی بورد
  20. -گلچین معانی،احمد. (1369).کاروان هند: چ اوّل. ج2.تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی
  21. -مدبّری،محمود. (1375). فصلنامة فرهنگ و ادب. شماره697.کرمان: نشریة انجمن اهل قلم
  22. -معصوم بکری: سیّد محمّد. (1382). تاریخ معصومی. چ اوّل. تهران: اساطیر
  23. -مدرّس، محمد علی. (1356). ریحانه الادب. چ دوم. ج 6. تبریز: شفق
  24. -مدرّسی، معصوم علیشاه. (1374). طرائق الحقایق. به کوشش محمد علی محجوب. چ دوّم. ج 3. تهران: سنایی
  25. -نفیسی، سعید (1363). تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی، چ اوّل. ج 1 و 2. تهران: فروغی
  26. -نور بخش، جواد. (1384). پیران و صوفیان نامی کرمان. چ اوّل.تهران: یلدا قلم
  27. -نهاوندی. ملّاعبدالباقی. (1925). مآثر رحیمی. به تصحیح محمّد هدایت حسین. چ اوّل. ج2. کلکته: بپتش مشن
  28. -هاشمی، شاه جهانگیر. (1957) مظهر الاثار. به کوشش حسام راشدی. چ اوّل. کراچی: سندی ادبی بورد
  29. -هدایت، رضا قلی‌خان. (1344). ریاض العارفین. به کوشش مهر علی گرگانی. چ اوّل.تهران: کتابفروشی محمودی
تاریخ ادبیات
دوره 11، شماره 2
پاییز و زمستان ۱۳۹۷. شماره پیاپی: ۸۲/۲
اسفند 1397
صفحه 5-26

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار