بررسی برخی همپوشانی‌ها و اختلافات بین شاهنامه، گرشاسب نامه و کوش نامه در مورد جمشید،فریدون، مازندران و . . .

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در اواخر عهد ساسانیان و اوایل دوره اسلامی، تاریخ باستانی ایران از صورت شفاهی بیرون  آمده و با نام خدای­نامه به کتابت در آورده شده است. این نوشته­ها چون خشک و بی­روح بود و خارج از طبع خواننده، کسانی مانند فردوسی آنها را به نظم کشیده و با اضافه کردن ظرایف و صنایع ادبی حال و هوایی دلنشین به آن نوشته­ها بخشیدند. حماسه سرایان قرون پنجم و ششم هم شاهنامه فردوسی را اصل قرار داده، کاستی­های آن را با نوشتن حماسه­های دیگر کامل کرده و هرکجا که به اختلافی در روایات برخورد کرده یا سخنی را لازم به توضیح می­دیدند، به شرح و رفع موضوعات می­پرداختند. در این مقاله به تحقیق در نوشته­های اسدی طوسی و ایرانشاه­ابی­الخیر پرداخته شده است. این دو تن از کسانی هستند که در کتابهای خود با نام گرشاسب­نامه و کوش­نامه اختلاف روایتهای خود با شاهنامه فردوسی در مورد جمشید، برمایه، دیو سپید و مازندران را با اسلوبی بسیار دلنشین، بیان کرده و به شرح آن پرداخته­اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of some overlapping and differences between the Shahnameh, Jamshid Garshasbnameh and working on a Fereydoun, Mazandaran . . .

چکیده [English]

At the end of the Sassanian era and the early Islamic period, ancient history has been written and has taken it out of oral form and has been called it “Khoday name”. Since, these documents were boring, and out of print, people like Ferdowsi brought it to poetry and add it elegance and literary industries and gave them a very nice atmosphere. Fifth and sixth-century epic poets put Ferdowsi as their model and his defects were completed with other epic one. Wherever they encountered something wrong in Shahnameh or saw an expression needed to explain, with respect to Ferdowsi, issues were resolved.
In this paper, we have examined the books “Garshasb name” and “Kush name” which written by “Asadi Toosi” and “Iranshah-ibn-Abilkheir”. In these books, Ferdowsi differences about “Jamshid”, “Barmayen”, “Dive Sefid”, and “Mazandaran” was expressed in very pleasant manner.

کلیدواژه‌ها [English]

  • shahnameh-Jamshid-Barmayen-Dive Sefid-Mazandaran
  1. ابن‌حوقل، محمد بن حوقل، 1345، صورة الأرض( ترجمه) ، مترجم:جعفر شعار، جعفر، تهران: بنیاد فرهنگ ایران
  2. اسدی طوسی، ابونصر،1389، گرشاسب نامه. چاپ دوم، تهران: نشر دنیای کتاب
  3. تفضلی، احمد، 1378، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار چاپ سوم، تهران: نشر سخن
  4. حکیم ایرانشان بن ابی الخیر،1377، کوش نامه، به کوشش جلال متینی، تهران: انتشارات علمی
  5. صفا، ذبیح الله،1333، حماسه سرایی در ایران از قدیمی ترین عهد تاریخی تا قرن چهاردهم هجری، تهران: نشر پیروز
  6. ضیاپور، جلیل1356، نخستین مجمع علمی بحث درباره شاهنامه: مازندران فردوسی کجاست، هرمزگان: انتشارات بنیاد شاهنامه فردوسی، هرمزگان
  7. فردوسی، ابوالقاسم، 1391، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، چاپ چهارم، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی
  8. قائمی جمشید، نگاهی به تاریخ سیاسی-نظامی شهر تمیشه (از ورود اسلام تا هجوم مغولان)، مسکویه،سال3، شماره 10، صص 174-188
  9. کریمان، حسین، 1375، پژوهشی در شاهنامه، به کوشش علی میرانصاری، تهران: سازمان اسناد ملی ایران
  10. کیا، صادق، 1353، شاهنامه و مازندران، تهران: انتشارات تمدن بزرگ
  11. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، 1374، مروج الذهب و معادن الجوهر ، چاپ پنجم، ترجمة ابوالقاسم پاینده، تهران: نشر شرکت علمی و فرهنگی
  12. منوچهری دامغانی، 1386، گزیده اشعار، انتخاب و توضیح دکتر سید محمد دبیر سیاقی، چاپ پنجم، تهران: نشر سخن
  13. مینوی، مجتبی، هدایت صادق، 1312، مازیار، تهران: انتشارات جاویدان.
  14. یعقوبی، احمد بن اسحاق، 1356، البلدان، مترجم: محمد ابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب محل نشر