تیپ‌شناسی قهرمان مرد در داستان‌های عاشقانۀ کهن فارسی (مطالعۀ موردی سه تیپ در شش داستان)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

شخصیت پردازی و تیپ سازی قهرمانان مرد در قصه‌های ایرانی بر اساس الگوهای موجود در سنت پادشاهی و دینی ایران صورت گرفته است. با مطالعۀ موردی شش قصه، سه تیپ در این قصه‌ها شناسایی می‌شود. تیپ اول، پهلوان خاندان سام(زال و رستم) که با صفات اسطوره‌ای ایزد بهرام (ورثرغنه) ظاهر می‌شود و متأثر از اسطوره‌های هند و ایرانی است. تیپ دوم، قهرمان خاندن‌های کهن پادشاهی دارای فرّ ایزدی(سیاوش، بیژن و خسرو). صفات این قهرمان برآمده از الگوهای آرمانی پادشاهی کهن ایرانی است. تیپ سوم، تیپ خنیاگر شادخوار(رامین). این تیپ هرچند برآمده از سنت بزم در دربارهای ایران است، به سبب ویژگی‌های خاصش در کنار دو تیپ اول و دوم، تیپ مستقلی به شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Male Protagonist Characterization Typology of the Ancient Persian Love Stories: An Analysis of Three Types in Six Stories

نویسنده [English]

  • Maryam Musharraf
Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Male Protagonist Characterization Typology of the Ancient Persian Love Stories has been established upon monarchical and religious patterns. Through analysis of six love stories, three characterization types are recognized. The first type is the Champion of Saam (Zaal, Rostam) Families, represented through Izad Bahram’s characteristics. The type is heavily influenced by Persian and Indian myths. The second characterization type is the Champion of Monarchical Divine Families (e.g. Families of Siavash, Bijan, Khosro). The characteristics of this champion are resultants of idealistic monarchical patterns of Ancient Persia. The third characterization type is the troubadour. Although formed on the basis of traditions of monarchical banquets, this type is vividly distinct from the aforementioned variants

کلیدواژه‌ها [English]

  • Love Story
  • Type
  • character
  • Male Protagonist
  • myth

مراجع

  1. - اسلامی ندوشن، داستان داستان ها، نشر آثار، تهران، 1376.
  2. - -------- جام جهان بین، انتشارات ابن سینا، تهران،1349.
  3. - اوستا، نامۀ مینوی آیین زرتشت، نگارش جلیل دوستخواه از گزارش ابراهیم پور داود، چاپ ششم،انتشارات مروارید1366.
  4. - بویس، مری، زرتشتیان، باورها و آداب دینی آنها، ترجمۀ عسکر بهرامی، تهران ققنوس، چاپ دوم 1381.
  5. - بهار، مهرداد، پژوهشی در اساطیر ایران، تصحیح کتایون مزدا پور، تهران، انتشارات آگاه،1375 .
  6. - پلوتارک، ایرانیان و یونانیان، ترجمه و انتخاب احمد کسروی، چاپ ا ول ویرایش جدید، تهران، جامی، 1380.
  7. - پلوتارک، ایرانیان و یونانیان، ترجمه و انتخاب احمد کسروی، چاپ اول در ویرایش جدید، تهران ، انتشارات جامی، 1380.
  8. - حمدالله مستوفی، تاریخ گزیده، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران،انتشارات امیرکبیر، .1339
  9. - ذبیح الله صفا، تاریخ ادبیات در ایران،انتشارات فردوس، چاپ هفدهم تهران 1388
  10. - رضا، فضل الله، نگاهی به شاهنامه تناور درخت خراسان، سلسله آثار انتشارات انجمن آثار ملی، شمارۀ 82، تهران 1350
  11. - ژوزف مارکوارت، ایرانشهر بر اساس جغرافیای موسی خورنی، ترجمۀ مریم میراحمدی، تهران، انتشارات اطلاعات، 1373.
  12. - سرکاراتی، بهمن، سایه‌های شکار شده، چاپ دوم، تهران انتشارات طهوری، 1385.
  13. - صفا، ذبیح الله، حماسه سرایی در ایران از قدیم ترین عهد تا قرن چهاردهم هجری، تهران امیر کبیر 1363.
  14. - طبری، ابوجعفر محمد جریر: تاریخ الطبری، تصحیح صدقی جمیل عطار، دارالفکر، لبنان، الطبعة الثانیة، 1423/2002.
  15. - فخرالدین اسعد گرگانی، ویس و رامین، تصحیح اگالی تودوا و الکساندر گواخالیا، (زیر نظر کمال عینی) انتشارات بنیاد فرهنگ ایران شمارۀ 101، تهران،1349.
  16. - --------- ویس و رامین تصحیح مجتبی مینوی، کتافروشی بروخیم، تهران چاپ اول، 1338.
  17. - -------- ویس و رامین، تصحیح محمد جعفر محجوب، با مقدمۀ مبسوط و حواشی و تعلیقات، کتابخانۀ ابن سینا، تهران 1337
  18. - فردوسی، شاهنامه، تصحیح یوگنی ادواردویچ برتلس، نه جلد، مسکو، سلسله آثار ادبی ملل خاور،آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی، 1966.
  19. - فروزانفر، سخن و سخنوران،دو جلد ، انتشارات خوارزمی ، چاپ پنجم 1380.
  20. - مجتبی مینوی، ویس و رامین، تهران، 1314.
  21. - مسعودی، ابوالحسن علی بن حسن ، مروج الذهب، و معادن الجواهر، تصحیح مفید محمد قمیحه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1425/2005.
  22. - معین، محمد، مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات فارسی، تهران، چاپخانۀ دانشگاه تهران، 1326.
  23. - ملک الشعرا بهار،مجمل التواریخ، تهران، چاپخانۀ خاور.1318
  24. - مینورسکی، ولادیمیر: "یک داستان عاشقانۀ پارتی"، ترجمۀ فتح الله مقربی، در ویس و رامین ، تصحیح محجوب با مقدمۀ مبسوط و حواشی و تعلیقات، کتابخانۀ ابن سینا، تهران 1337.
  25. - نولدکه ، تئودور، ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان ترجمۀ عباس زریاب انتشارات انجمن آثار ملی شمارۀ 152،تهران 1358.
  26. - -------- حماسۀ ملی ایران، ترجمۀ بزرگ علوی، چاپ سوم، تهران، مرکز نشر سپهر، 2537.
  27. - نیبرگ، هنریک ساموئل، دینهای ایران باستان، ترجمۀ سیف الدین نجم آبادی، تهران مرکز مطالعات فرهنگی، 1359.
  28. - هدایت، صادق «چند نکته دربارۀ ویس و رامین» مجلۀ پیام نو شمارۀ9و10. مرداد وشهریور 1324.
  29. - ------- نوشته‌های پراکنده ، گردآوری حسن قائمیان، نشر جامه دران، چاپ دوم تهران 1383.
  30. - هرتسفلد، ارنست، ایران در شرق باستان، ترجمۀ صنعتی زاده، تهران پژوهشگاه علوم انسانی تهراان و دانشگاه شهیدد باهنر کرمان، 1381.
  31. - هینلس، جان آر. ، شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار، و تقی تفضلی، تهران، نشر چشمه، 1373.
  32. - یوسفی، غلامحسین «چهراه‌ای معصوم و روشن در شاهنامه» در یانامۀ فردوسی، به مناسبت تجدید ساختمان آرامگاه، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی، شمارۀ 71، تهران، 1349.
  33. - Boyce,Mary"The Parthian “Gosān” and Iranian Minstrel tradition", Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, No1/2 Apr.1957.
  34. - Brosuis,Maria: The Persians, An Introduction, Routledge 2006
  35. - Plutarch: Crassus, translated by John Dryden, London, 1902
تاریخ ادبیات
دوره 9، شماره 2
پاییز و زمستان ۱۳۹۵. شماره: ۷۹/۳
بهمن 1395
صفحه 119-136

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار