چالشهای شعر کلاسیک با نهادهای حکومتی (تا قرن ششم)

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

قصاید فارسی حاوی طرز تفکّر، معیشت و رفتارهای شاعران است. و از سوی دیگر، محلّ انعکاس سلیقه‌ها و پسندها و کنشهای حاکمان گذشته محسوب می شود. سیر قصاید فارسی ازعصر سامانی تاقرن ششم، از منظرهای گوناگون قابل بررسی است. امّا یکی از موضوعات قابل تحقیق پیرامون قصاید این دورۀ تاریخی، بررسی چالشهایی است که شاعران با نهادهای حکومتی داشته اند. از سویی شاعران این دوره به حمایت های مالی حاکمان نیازمند بودند، از سوی دیگر، حاکمان به قابلیّتهای هنری شعرا محتاج. تا آوازۀ سلطه و قدرت خود را به گوش دیگران برسانند. در این تعامل دو طرفه، گاهی با شاعرانی مواجه می شویم که آزادگی و حق طلبی خود را فدای نام و نان نکرده اند، ولی اکثریّت شاعران قصیده پردازِ کهن، با مراکز قدرت به نوعی توافق رسیده بودند و در قالب ان، در حدّ بلندگوهای تبلیغاتی برای صاحبان قدرت ایفای نقش می کردند. این تحقیق درصدد است، چالشهای شعر کهن رااز منظرهای گوناگون اجتماعی، اخلاقی و سیاسی بررسی نماید. بنابراین، یکی از مهمترین مقاطع تاریخی از نظر اوج قصیده پردازی، یعنی از عصر سامانی تا قرن ششم را مورد پژوهش قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Challenges of classical poetry with government institutions (up to the sixth century)

چکیده [English]

Persian qasidas contain the way of thinking, livelihood and behavior of poets. And on the other hand, it is considered a reflection of the tastes and actions of the past rulers. The history of Persian poems from the Samani era to the 6th century can be studied from different perspectives. But one of the topics that can be researched about the poems of this historical period is the examination of the challenges that poets had with government institutions. On the one hand, the poets of this period needed the financial support of the rulers, on the other hand, the rulers needed the artistic abilities of the poets to spread the fame of their dominance and power to others. In this two-way interaction, sometimes we come across poets who have not sacrificed their freedom and rights for the sake of fame and fortune, but the majority of the old ode poets had reached some sort of agreement with the power centers and in that form, they played a role as propaganda speakers for the power holders. This research aims to examine the challenges of ancient poetry from various social, moral and political perspectives. Therefore, it has researched one of the most important historical periods in terms of the peak of odes, that is, from the Samani era to the sixth century.

کلیدواژه‌ها [English]

  • power ethics
  • prevailing religion
  • leniency
  • Asha-irah
  • Mutazilah