نگاهی به خواب فردوسی در شاهنامه

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه سمنان

چکیده

با توجّه به اینکه میان نخستین دست نوشته های شاهنامه، با وفات سرایندۀ بزرگ آن فردوسی ،دویست سال فاصله افتاده است و در دست نوشته ها تعداد ابیات بین چهل و هشت هزار تا بیش از شصت هزار است؛ پژوهندگان این کتاب سترگ، میان آنچه براستی سرودۀ فردوسی است، با آنچه ابیات و داستان های الحاقی خوانده می‌شود، اتّفاق نظر ندارند. بسا ابیاتی که به ملاحظات گوناگون در متن گنجانیده شده است.یکی از این ملاحظات، مسائل سیاسی دوران فردوسی است؛ از این رو بسیاری برآنند که ستایش‌های محمود در شاهنامه بنیادی ندارد. از گونۀ این ستایش‌ها، خوابی است که در ابتدای داستان گشتاسب از زبان فردوسی بیان می‌شود و دقیقی در خوابی که بیشتر متضمّن ستایش محمود غزنوی است، از او می‌خواهد تا سروده‌هایش را در شاهنامه بگنجاند. گرچه این خواب در همۀ نسخه های چاپی شاهنامه دیده می شود، امّا نکاتی در آن، درستی انتساب آن را به فردوسی مورد تردید قرار می‌دهد. این جستار در تحلیلی درون متنی، موضوع را برمی‌رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A look at Ferdowsi's dream in Shahnameh

چکیده [English]

Considering that two hundred years have passed between the first manuscripts of the Shahnameh and the death of its great poet Ferdowsi, and that the number of verses in the manuscripts is between forty-eight thousand and more than sixty thousand; The researchers of this great book do not agree between what is actually Ferdowsi's poem and what are called additional verses and stories. Probably there are some verses that have been included in the text due to various considerations. One of these considerations is the political issues of Ferdowsi's era. Therefore, many believe that praises of Mahmud in the Shahnameh have no foundation. One of these praises is a dream that is expressed by Ferdowsi at the beginning of the story of Gustasp, and in a dream that mostly includes the praise of Mahmoud Ghaznavi, Daqiqi asks him to include his poems in the Shahnameh. Although this dream can be seen in all printed versions of the Shahnameh, some points in it question the correctness of its attribution to Ferdowsi. This essay examines the topic in an in-text analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Epic poetry
  • Shahnameh
  • Ferdowsi’s dream
  • Daghighi
  • Mahmoud Ghaznavi