غزّالی و تلفیق شریعت و طریقتبا تکیه بر کیمیای سعادت

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

فقه یا شریعت یکی از شاخه های مهمّ علوم دینی است که در عالم اسلام گسترشی چشمگیر داشته است. در کنار شریعت، تصوّف یا عرفان نیز حوزۀ وسیعی را به خود اختصاص داده است. تأکید زیاد شریعت بر ظاهر و پافشاری تصوّف بر باطن در بسیاری از موارد، آن دو را در برابر هم نهاده است. متفکّران و اندیشمندان در ادوار گوناگون کوشیدند تا آن دو را به هم نزدیک کنند از جملۀ این اندیشمندان می توان ابونصر سرّاج، ابوطالب مکّی، هجویری، امام الحرمین جوینی، غزّالی و ... را نام برد. در این میان بیشترین توفیق ازآن امام محمّد غزّالی است که با تألیف کتاب‌های مهمّی مانند احیاء علوم الدّین و کیمیای سعادت توانست شریعت و طریقت را به هم پیوند دهد و از فاصله گرفتن هرچه بیشتر آن‌ها از یکدیگر مانع شود. برای موفّقیّت غزّالی می‌توان سه دلیل ذکر کرد: 1- تسلّط غزّالی بر علوم دینی به ویژه بر فقه و عرفان. 2- ایمان و اخلاص غزّالی. 3- قدرت قلم و سبک نویسندگی او. این مقاله بر آن است تا ضمن بررسی موضوع، جایگاه و روش غزّالی را در تلفیق شریعت و طریقت بررسی کند و عوامل مؤثّر در موفّقیت او را بکاود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Al-Ghazali and the combination of the Law and the Way based on the Alchemy of Happiness

چکیده [English]

Fiqh or the Law is one of the important branches of religious sciences that has expanded significantly in the Islamic world. Beside the law, Sufism or mysticism also has a wide scope. The Law's strong emphasis on the exterior and Sufism's insistence on the interior have, in many cases, pitted the two against each other. Thinkers and intelectuals in different eras tried to bring the two together. Among these thinkers, we can mention Abu Nasr as-Serraj, Abu Talib al-Makki, Hujwiri, al-Juwayni, Al-Ghazali, etc. In the meantime, Imam Muhammad Ghazali was the most successful, who by authoring important books such as Revival of Religious Sciences and Alchemy of Happiness, was able to connect the the Law and the Way and prevent them from drifting apart as much as possible. Three reasons can be mentioned for al-Ghazali's success: 1- Ghazali's mastery over religious sciences, especially jurisprudence and mysticism. 2- Ghazali's faith and sincerity. 3- The power of his pen and his writing style. This article aims to investigate the position and method of al-Ghazali in the integration of the Law and the Way, while examining the subject, and explore the factors influencing his success.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ghazali
  • tarighat
  • shari’at
  • Kimiyayeh Sa’adat