بررسی ساختار داستانی پند و اندرز اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش اثر شیخ بهایی

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه اصفهان

چکیده

در اثر شیخ بهایی با عنوان پند و اندرز اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش، شیخ بهائی در پی آن است تا شبهاتی را که در مورد تصوّف و عرفان وجود دارد از بین ببرد و سالوس و ریا را از صداقت معنوی عارفانه متمایز نماید. برای نیل به این مقصود شیخ بهائی از تمام تمهیدات و شگردهای داستانی که تا آن زمان معمول و مرسوم بوده، استفاده کرده است تا از بحثی کاملاً فقهی و عارفانه، داستانی پرکشش و خواندنی بیافریند. شاید اگر نظریّه‌های وی در رساله ای فلسفی فهرست می شد، شکل وعظ به خود می‌گرفت و جذّابیّتی را که این اثر داستانی به شکل کنونی دارد، برای خواننده نمی داشت. در حالیکه این اثر دارای همة‌ عناصر داستانی چون تعارض و جدال میان شخصیّتها (Conflict)، گره گشایی، شخصیّت‌پردازی، دیدگاه خاصّ داستانی،‌ عواطف و احساسات ملموس انسانی- البتّه در قالب تمثیل- وحسّ تعلیق است که عامل اصلی در دنبال کردن داستان توسّط خواننده می باشد. نویسنده با زیرکی نظریّه های خود و نکات آموزنده را در تاروپود بافت داستان تنیده است تا خواننده،‌ بدون احساس ملال و کسالت، در ضمن تعقیب داستان در معرض این نکات قرار گیرد. این مقاله کوششی است در جهت بررسی ساختار داستانی این اثر کلاسیک که تاکنون با نگاه و نگرشهای جدید در نقد ادبی مورد تحلیل قرار نگرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the story structure of advice for people of knowledge and intelligence in the language of cat and mouse by Sheikh Baha'i

چکیده [English]

In Sheikh Baha'i's work entitled "Admonitions and advice to the people of knowledge and intelligence in the language of cats and mice", Sheikh Baha'i seeks to eliminate the doubts that exist about Sufism and mysticism and distinguish hypocrisy from mystic spiritual honesty. In order to achieve this goal, Sheikh Baha'i has used all the story-telling techniques that were usual and customary until that time, to create an attractive and worth-reading story from a completely jurisprudential and mystical discussion. Maybe if his theories were listed in a philosophical treatise, it would take the form of a sermon and would not have the attraction that this fictional work has for the reader in its current form, while this work has all the story elements such as conflict between the characters, unraveling, characterization, a special story point of view, tangible human emotions and feelings - of course in the form of an allegory - and a sense of suspense, which is the main factor in following the story by the reader. The author has cleverly woven his theories and instructive points into the fabric of the story so that the reader can be exposed to these points while following the story without feeling bored. This article is an attempt to investigate the story structure of this classic work, which has not been analyzed with new perspectives in literary criticism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sheikh Bahaei
  • fictional elements
  • narration
  • structure
  • Structuralism